Koronavirüs nedeniyle işyeri kapanan işçilerin bazı hakları bulunuyor. İşçi, işverenden kıdem tazminatı talep edebilir, istifa ederek işsizlik maaşı alabilir. Evden çalışanların ücret ve ya yan hakları kesilemez.
Koronavirüs salgınının engellenmesine yönelik tedbirler kapsamında pek çok işyerinde faaliyetler durduruldu ya da çalışma saatleri azaltıldı. İşyeri kapatılan işçiler, hakları konusunda endişeli. Bugünkü yazımızda kapatılan, çalışma süreleri azalan, kısa çalışmaya gidilen ya da uzaktan çalışmaya geçilen işyerlerinde çalışanların haklarını açıklayacağız. İşyeri koronavirüs tedbirleri kapsamında kapatılmışsa iş hukuku açısından zorlayıcı neden söz konusu demektir. Zorlayıcı nedenin doğması halinde işçi ve işverenin hakları ise şöyle:
TAZMİNAT ÖDEMEK ZORUNDA
İŞYERİ KAPATILDIYSA İLK HAFTAYI İŞVEREN ÖDER: Örneğin işyeri 16 Mart’ta kapatılmışsa işveren işçilerine 23 Mart’a kadar haftalık ücretlerinin yarısını ödemek durumundadır.
BİR HAFTANIN SONUNDA İŞÇİ KIDEM TAZMİNATINI İSTEYEBİLİR: İşyeri 16 Mart’ta kapatılan işçi, 23 Mart’tan itibaren o işverene bağlı olarak en az bir yıl çalışması varsa işverenden kıdem tazminatı talep edebilir. İşveren de ödemelidir.
BİR HAFTANIN SONUNDA İSTİFA EDEN İŞÇİ, İŞSİZLİK MAAŞI ALABİLİR: 16 Mart’ta işyeri kapatılan işçi bir hafta sonra işyerinde işin durmasını gerektiren zorlayıcı sebep nedeniyle istifa edip kıdem tazminatını alabilir. Son 3 yılda 600 gün primi varsa 6 ay, 900 gün primi varsa 8 ay, 1.080 gün primi varsa 10 ay işsizlik maaşı alabilir.
İŞVEREN İŞTEN ÇIKARIRSA TAZMİNAT ÖDEMEK ZORUNDA: İşyeri 16 Mart’ta kapatılmış bir işveren, 23 Mart itibarıyla 1 yıllık kıdemi olan işçisini işten çıkarırsa kıdem ve ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
İŞVEREN ONAY ALMADAN ÜCRETSİZ İZNE ÇIKARAMAZ
İŞVEREN İŞÇİLERİ ONAY ALMADAN ÜCRETSİZ İZNE ÇIKARAMAZ: İşyeri 16 Mart’ta kapatılan işveren, işçilerin onayını almadan bütün işçileri ücretsiz izne çıkarırsa, bu iş sözleşmesinin feshi anlamına gelir. İşçiler bu durumda işe iade davası açabilir ya da kötü niyet tazminatı talep edebilir.
İŞÇİLER YILLIK ÜCRETLİ İZNE ÇIKARILABİLİR: Kapatılan işyerlerinde işverenler işçilerine yıllık izinlerini kullandırabilir. Örneğin 20 gün izni olan işçiye işveren 20 gün kesintisiz izin verebilir. Henüz yıllık izne hak kazanmamış işçiler için ise avans izin sağlanabilir.
EVDEN ÇALIŞANA ÜCRET KESİNTİSİ YAPILAMAZ: İşyeri kapatılanlar uzaktan çalışmaya başlamışlarsa ücret ve yan haklarında hiçbir kesinti yapılamaz. Yemek parası, yol parası gibi yan hakların da ödenmeye devam edilmesi gerekir.
İŞÇİ KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ALIR: İşveren kısa çalışmaya başvurmuşsa işçiye İŞKUR tarafından kısa çalışma ödeneği ödenir. Kısa çalışma ödeneğine hak kazanan işçilere İŞKUR tarafından hesaplanarak 5 Nisan’da ödenecektir.
KISA ÇALIŞMADA İŞÇİ ÇIKARILAMAZ
ÇALIŞMA SÜRESİ AZALTILAN İŞYERİNDE HEM KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ HEM ÜCRET ALINIR: Kapatılmayan ancak çalışma süreleri azaltılan işyerlerinde kısa çalışmaya gidilirse işçi hem kısa çalışma ödeneği hem çalıştığı sürenin ücretini alabilir.
KISA ÇALIŞMADA EMEKLİLİK PRİMİ ÖDENMEZ: Kısa çalışmaya gidilen işyerlerinde çalışan işçilerin emeklilik primleri ödenmeyecektir. Ancak sağlıktan yararlanabilirler. Bu kişiler isteğe bağlı sigortalı olarak primlerini ödeyip emekliliklerine bugünleri ekleyebilir.
KISA ÇALIŞMADA İŞÇİ ÇIKARILAMAZ: Kısa çalışmaya gidilen ve İŞKUR tarafından kısa çalışma talepleri onaylanan işyerlerinde kısa çalışma süresince işçi çıkarılmaması şart.