Enflasyon 2015’i yükseliş trendinde ve yine hedefin oldukça üzerinde tamamladı. Enflasyon hedefi Merkez Bankası ve hükümet tarafından yüzde 5 olarak belirlenmişti. Yıl genelinde dalgalı bir seyir izleyen enflasyon en düşük seviyesine temmuz ayında ulaştı ve yüzde 6.8’e kadar geriledi. Ancak yılın ikinci yarısında yükseliş trendi hakim oldu ve yıl sonu enflasyon oranı yüzde 8.8 oldu. Geçen yıl enflasyon yüzde 8.2 olmuştu. Aşağıdaki grafik enflasyonun son 10 yıldaki seyrini özetliyor.
Aralık ayında tüketici fiyatları yüzde 0.2 (yani binde 2) oranında arttı. Bu oran aslında aylık olarak düşük sayılabilecek bir oran. Ancak geçen yılın aynı ayında tüketici fiyatları ortalama yüzde 0.4 (yani binde 4) oranında azaldığından yıllık enflasyon da kasım ayına göre 0.7 puan artışla yüzde 8.8 seviyesine yükseldi. Verilerin detayına baktığımızda Aralık ayında enflasyonu yükselten en önemli faktörün yine gıda grubu fiyatlarındaki artış olduğunu görüyoruz.
Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda fiyatlar ortalama yüzde 1.2 oranında artmış ve yıllık fiyat artış oranı yüzde 10.9’a yükselmiş. Tüketici fiyat endeksinde en yüksek paya sahip olan bu harcama grubunun yıllık enflasyona katkısı da kasım ayında 2.3 puan iken aralık sonunda 2.6 puana yükselmiş. Yani gıda grubundaki fiyat artışlarıyla zaten enflasyon hedefi olan yüzde 5’in yarısı geçilmiş.
Enflasyon artışına ikinci en önemli katkı ise sürpriz bir şekilde ulaştırma grubu fiyatlarından gelmiş. Sürpriz diyoruz çünkü dünya genelinde enerji ve petrol fiyatları düşmekte. IMF verilerine göre dünya genelinde son bir yılda enerji ve ilişkili fiyatlar yüzde 43 oranında düşmüş. Buna karşılık ülkemizde ulaştırma fiyatları son bir yılda yüzde 6.4 oranında artmış. Ulaştırma grubu fiyat artışlarının yıllık enflasyona katkısı da Kasım ayına göre 0.2 puan artarak 1.0 puana ulaşmış. Özetle, Kasım ayından Aralık ayına enflasyonda görülen 0.7 puanlık artışın 0.5 puanı gıda ve ulaştırma gruplarından kaynaklanmış. Aşağıdaki tabloda yıllar itibarıyla ana harcama gruplarının yıllık enflasyona katkısı özetleniyor.
Enflasyonda 2016 için beklentileri özetleyecek olursak gıda, ulaştırma ve konut gruplarındaki kemikleşmiş enflasyon trendinin ciddi problem olduğunu düşünüyoruz. Yani Merkez Bankası’nın işi oldukça zor. Aynı zamanda çekirdek enflasyon göstergelerindeki yükseliş enflasyonla savaşın 2016’da da kolay olmayacağını gösteriyor. Özellikle Merkez Bankası tarafından yakından takip edilen ve mevsimsel olarak aşırı dalgalanan fiyat gruplarının hariç tutulduğu H ve I endekslerinde yıllık artış oranları yüzde 10 seviyesine yaklaşmış durumda. Diğer yandan kasım ayında bir miktar düşen üretici fiyatları enflasyonu da Aralık ayında yeniden yükselerek yüzde 5.7’ye ulaştı. Bu ortamda enflasyonun hızlı bir şekilde düşmesini beklemek çok gerçekçi olmayacak.