Mars'ta hayat var mı?
NASA başta olmak üzere, Elon Musk'ın sahibi olduğu SpaceX ve daha birçok uzay girişimi yakın bir zamanda Kızıl Gazegen'e ilk insanlı yolculuğu yapmayı planlıyor. Bu süreçte, gezegende yaşam arayışları da hız kesmeden devam ediyor. ABD'li bilim insanları, Mars'ın güney kutbunda ilk kez üç yıl önce radarlar aracılığıyla tespit edilen gölller hakkında tartışma yaratan yeni bir çalışma yayınlandı.
Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) Mars Gelişmiş Yeraltı ve İyonosfer Sondajı Radarı (MARSIS), 2018 yılında Kızıl Gezegen'in güney kutup buzunun altında sıvı bir gölün varlığını tespit etti.
FARKLI SONUÇTA ONLARCA ÇALIŞMA
Araştırmacılar iki yıl sonra, bölgede her biri yaklaşık 10 kilometre genişliğinde birkaç tuzlu göl buldu. Söz konusu durumun, gezegende suyun ve dolayısıyla "yaşamın" varlığına işaret ettiği belirtildi. Konuyla ilgili şimdiye kadar farklı sonuçlara varan onlarca çalışma yayımlandı.
DONMUŞ KİL OLABİLİR
Ancak, ABD'nin Arizona eyaletinde yer alan Gezegen Bilimleri Enstitüsü (Planetary Science Institute) araştırmacıları tarafından yapılan yeni bir çalışma, bulunan göllerin su yerine donmuş kil içerebileceğini ortaya koydu.
Çalışmanın başyazarı Isaac Smith, MARSIS tarafından 2018'den alınan radar verilerinin yeni analizinin, Mars'ta sıvı su olduğu fikrini 'nakavt' ettiğini söyledi.
Smith, "Gözlemlerin en olası nedeni su yerine kil, yani başka bir materyal olduğunu ilk kez bizim çalışmamız gösterdi. Şimdi, çalışmamız MARSIS gözlemlerini açıklamak için ilk akla yatkın ve çok daha olası alternatif hipotezi sunuyor. Spesifik olarak, çok düşük sıcaklıklarda donmuş katı killer yansıma yapabilir" dedi.
Bununla birlikte Smith, Mars'ın güneyindeki buzuldaki suyu sıvı halde tutmak için önemli miktarda ısı ve tuz gerektireceği göz önüne alındığında, volkanik kayaya benzeyen bir tür kil olan smektit olarak bilinen minerallerin daha makul bir açıklama olduğunu söyledi.
PARLAK YANSIMALAR OLUŞTURDU
Geophysical Research Letters adlı bilimsel dergide yayınlanan çalışma kapsamında, araştırmacılar laboratuvardaki smektitleri -7 dereceye kadar soğuttular. Bu sıcaklıkta, suyla bağlanmış smektitler, MARSIS'in tespit ettiği parlak radar yansımalarını üretti.
Smith, "Smektitler, özellikle güney yarımkürede odaklanmış, Mars'ta aşırı derecede bol bulunan, yüzeyin yaklaşık yüzde 50'sini kaplayan bir tür kil türü. Bu malzemelerin katı olduğu fikrini pekiştirmek için onlara katı hal diyorum. Bağlanmamış su yoktur. Ayrıca deneylerimiz, killerin kriyojenik sıcaklıklara dondurulduğunda, çanak çömlek için kullanabileceğiniz yumuşak bir kil yerine kırılgan hale geldiklerini gösteriyor" diye konuştu.
Öte yandan, son teorik çalışma killerin parlak yansımalar yapabileceğini öne sürdü, ancak hiç kimse onları Mars'taki sıcaklıklarda ölçmedi. NASA'ya göre, Mars'taki ortalama sıcaklık ortalama olarak kabaca -30 derece civarında. ABD Ulusal Hava Durumu Servisi'ne göre, Mars kutuplarında kışın sıcaklıklar -104 derece kadar düşebiliyor.
GÖRÜŞ BİRLİĞİ SAĞLANAMADI
Smith, sıvı sudan oluşan göllerin "bu noktada desteklenmesinin zor" olduğuna inanıyor. Ancak NASA'nın Jet İtki Laboratuvarı'ndan Jeffrey Plaut da dahil olmak üzere çoğu araştırmacı bu argümana ikna olmadı.
Plaut, "Gezegen biliminde, çoğu zaman gerçeğe daha fazla yaklaşıyoruz. 'Orijinal çalışma Mars'ta su olduğunu kanıtlamadı ve bu yeni makaleler (Smith'in ve yakın zamanda yayınlanan diğerleri) olmadığını kanıtlamıyor. Ancak fikir birliğine varmak için olasılıkları olabildiğince daraltmaya çalışıyoruz" diye konuştu.
Öte yandan, geçen ay yayımlanan farklı bir çalışma, Kızıl Gezegen'in yüzeyinin bir buçuk kilometre altında onlarca göl tespit etti.
