İnce Motor Becerileri Uzmanı Dr. Christian Marquardt, geçtiğimiz günlerde Türkiye'ye geldi. Kendisiyle, 'Yazı Yazmanın Ergonomisi' başlıklı konferansının ardından, çocukların yazı yazmayı öğrenme sürecinin inceliklerini konuştum. Dr. Marquardt, 'Yazı yazmak bir eğitim değil, bir beceridir ve geliştirilebilir' diyor...
Dr. Christian Marquardt, Stabilo'nun davetiyle geldiği konferansta, yaptığı bilimsel çalışmalar ışığında yazı yazmayı öğrenme süreci ve akıcı el yazısını etkileyen faktörler, yazmayı öğrenmede ergonominin ve motor becerilerin önemi konularında deneyimlerini aktarırken, zihnimden onlarca soru geçti... Çünkü söyledikleriyle bizim ülkemizdeki uygulamalar epeyce çelişiyordu. Bizde okullarda ana sınıfında, hatta daha bile önce yazı yazmayı öğretme merakı vardı!
× Yazı yazmayı öğrenme aşamasında hem bir heves hem de bir stres yaşanıyor...
Evet, çünkü el yazısı çocuk için başlangıçta çok karmaşık bir süreç. Yazmayı eğlenceli hale getirmek gerek; yazmak çocuk için çile haline gelirse buna hevesli olmaz. Eğlenceli olan şey ise kendiliğinden öğrenilir. Önce basitleştirerek, alfabeyi büyük harflerle öğretmek gerekiyor. İlk başta harflerin şekillerini öğrenmeleri, sonra da çizgilerin arasına harfleri yerleştirmeyi öğrenmeleri daha doğru olacaktır. Yavaş yavaş ve çocuğa zaman vererek, kendi hızında öğrenmesine destek olmak çok değerli. Ve yazı yazmayı öğretmeye nasıl başladığınız çok önemli. Çocuğun kafasını karıştırmamak gerekiyor, onlara anlayabilecekleri şekilde ve anlayabilecekleri şeyleri öğretmemiz gerekiyor. Öğrenmek isteyen her çocuk öğrenebilir, sadece pozitif destek olmak yeterlidir. Tıpkı önce emeklemeyi, sonra yürümeyi öğrenmesi gibi...
× Yazı yazabilmek için gerekli unsurlar nelerdir?
Yazı yazmak aslında biyomekanik bir şey. Bazı sınırlar dahilinde yazı yazarsınız. Kaslarımızı nasıl aktive ettiğimizle ilgili bir eylem. El yazısını öğrenirken kendimizi işin içine katıyoruz. Öte yandan, çocuklar büyürken birçok psikolojik aşamadan geçiyor ve bütün bunlar da yazı yazmayı öğrenme sürecinde karşımıza çıkıyor. Bazen agresif oluyor, bazen içlerine kapanıyor, zaman içinde farklı süreçler yaşıyorlar. Hızlı ve güzel yazı yazmak için ise denge gerekiyor. Denge ise yazı yazma hızı ve yazı yazarken kaleme uygulanan basınç, dolayısıyla da doğallıkla yazmakla ilgili... Bu nedenle çocuklara zamanından önce okuma yazma öğretmek doğru değil. Evet, öğrenebilirler ama sağlıklı değil. Okul öncesi çocuklar yazmayı öğrenmek isteyebilir; fakat bir yıl sonra da zamanından önce başlandığı için yazmaktan nefret eder!
PARMAK İZİ GİBİ TEK
× El yazımız çok değerli değil mi, bizi birebir anlatıyor?
Yazı yazmak, bir sanatçının enstrümanıyla bütünleşmesi gibidir, kendinizi ifade ettiğiniz bir alandır. Bu nedenle çocuğu öğrenme sürecinde kontrol etmek yerine, kendini ifade etmesine alan tanımak gerekiyor. Çünkü siz varsınız ve el yazınız var; bunları birbirinden ayıramazsınız. Dolayısıyla iyi bir el yazısı istiyorsanız, kalem sizsiniz. El yazısı size, siz olduğunuz bir şey veriyor!
× Çağın çocukları bilgisayarda, tabletlerde uzun zaman geçiriyor. Bu süreçte el yazısına ne oluyor?
Kağıt üzerinde yazı yazmak bilgisayarda yazı yazmaktan çok farklıdır. El yazısıyla bir alakası yoktur. Çünkü el yazınız parmak izi gibi tektir. Bilgisayarların yoğun kullanımı el yazısını olumsuz etkiliyor, çünkü yazıp çizmez oluyorsunuz. Fakat yazı yazmak bir eğitim değildir. Bu bir beceridir ve geliştirilebilir. Çocuklar ise bu konuda oldukça esnek. Onların kendileri olmalarına izin verdiğinizde, doğru ve pozitif rehberliklerle yönlendirdiğinizde öğrenme süreci de kendiliğinden ilerliyor.
× Her çocuk farklı öğreniyor değil mi?
Evet, tabii. Bir de her çocuğun kendine göre bir gelişme süreci var ve bunun nasıl, neyin sonucunda gerçekleşeceği hiç belli olmaz. Çocuğun bazı dönemlerinde sorunlar olabilir, bu da çok doğaldır. Bu sorunlar aslında onların yardım çığlığıdır. Negatifleri değil, pozitifleri öne çıkartarak, bu kriz dönemlerini çocuk için fırsata çevirebiliriz. Böylece kendisini daha iyi tanır ve kendisini ifade etmek için imkan bulmuş olur.
EĞİTİMCİLERE VE EBEVEYNLERE ÖNERİLER
- Şekil sınıflandırma ve el işi faaliyetleri, yazmayı öğrenirken yardımcı olacak kasları eğitir. Onlara renkli kalemler ve boyama kitapları alarak yazmaya olan ilgilerini artırın.
- Çocuklarınıza kendi kendilerini geliştirme özgürlüğü verin. Halkalar çizmelerini sağlayın, bu sayede akıcı yazma hareketlerini destekleyin.
- Çocuklarınızdan çizmesi zor olan şekiller isteyerek, başarısız olurlarsa keyiflerini kaçırmayın. Kalem kullanmaktan zevk almayan çocuğa yazmayı öğretmek zorlaşır.
- Yazı alıştırması yaptırırken sadece zorlandıkları konularda alıştırma yaptırmayın, iyi yapabildikleri harf ve şekillerle ilgili de alıştırma yaptırın.
- Tanıdık şekillerle harf alıştırmaları yaptırın. 'P' harfi bir çizgi ve yarım bir top olabilir. Harfler, bunun gibi resme dayalı açıklamalarla daha kolay anlaşılır.
ANNE-BABALARA ÜCRETSİZ SEMİNER
Tüm ebeveynleri 8 Aralık Cumartesi günü saat 11.00-13.00 arası vereceğim 'Anne babalığın ABC'si' konulu ücretsiz seminerime bekliyorum.
Yer: Bab-ı Saadet, Vali Konağı Cad. Nizam Palas Apt. No:30 Kat:5, Nişantaşı-İstanbul
Telefon: (0212) 246 48 04