Uluslararası Markit Firması 3000 kadar çalışanı ile PMI denen Satın Alma Yöneticileri İmalat Sanayi Endeksleri’ni hazırlar. Türkiye endeksi de HSBC Bankası ile işbirliği ile oluşturulmaktadır. Bu endekslerin özelliği ekonomideki trend gelişmelerini resmi veriler açıklanmadan evvel kamuoyuna aktarmaktır.
Toparlanma ivme kazandı
Türkiye için kasım 2013 ayı satın alma yöneticileri endeksi (PMI) yeni yayınlandı. Biz uzun zamandan beri ekonominin yüzde 3.5 düzeyindeki resmi reel büyüme tahminlerini aşacağını büyümenin yüzde 4 bile olabileceğini vurguluyorduk. Ülkede siyaset kargaşa içinde ama ekonomik durum fena değil diyorduk. Markit ve HSBC tarafından açıklanan Kasım 2013 Türkiye PMI endeksi 2011 Mart ayından bu yana en yüksek seviyesine ulaşmış bulunuyor. Ekim ayındaki 53.3 seviyesinden kasım ayında 55.0 düzeyine zıpladı. Bu veri imalat sanayisinde toparlanmanın devam ettiğini ve ivme kazandığını gösteriyor. 50 üzerindeki değerler büyüme demektir. Değerlerde artış ise ivmelenme demektir. Toplam siparişlerde ve ihracat için siparişlerde kasım ayında güçlü bir artış gözlemleniyor. Bekleyen siparişler ise 12 aydan bu yana ilk defa artış sergiledi. Hem girdi hem de çıktı fiyatlarında ise artan talep ve kur nedeniyle artış gözlemlenmekte. Özetle dördüncü çeyrekte büyüme ivme kazanmış gözüküyor. Ancak cari denge açığı ve enflasyon yükselirse 2014 yılı başında para politikasında daha da sıkılaştırma yapılması olasılığı da var.
Diğer taraftan TİM tarafından yayınlanan öncü Kasım 2013 ihracat verilerinde de PMI ile uyumlu bir görüntü var. Kasım ayı ihracatı 13.8 milyar dolara ulaştı, böylece yüzde 9 artış sergilemiş oldu. İhracat bundan önceki aylarda daralma sergilemiş olduğundan TL’deki kur değişiminin, nihayet ve 7 ay sonra, ihracatı artıracak etki yaptığı söylenebilir. Öncü ihracat verileri altın içermediğinden daha iyi bir gösterge. Bu veriden sonra öncü ihracat verileri ilk onbir ay için sadece yüzde eksi 0.3 daralmış bulunuyor. İhracattaki trendin aralık ayında da devam etmesi halinde 2013 yılı ihracatının bir evvelki yıla göre (2012 fren yılı idi ve Avrupa’nın da çok sallandığı bir yıldı) yatay sonuçlanması ve 2014 yılında ise kuvvetli bir artış sergilemesi gündeme gelebilir.
Avrupa ülkeleri sürpriz yaptı
İlginç olan uzun zamandır yerlerde sürünen Avrupa ülkelerinin, gene Markit tarafından belirlenen PMI kasım değerlerinin, sürpriz yaparak beklenmedik şekilde yüksek çıkması. Euro bölgesi geneli imalat sanayi PMI verisi kasım ayında 51.6 değerine yükseldi. Ekim ayında 51.3 düzeyinde idi. Böylece Avrupa genelinde de hem üretim, hem yeni siparişler ve de yeni ihracatın peşpeşe beşinci ay iyileşerek artması gündeme gelmiş oldu. Tabii durumu zorda olan ülkeler de var. Aşağıdaki tablo kasım ayı için Markit tarafından tespit edilen PMI imalat sanayi gelişmelerini özetliyor. Avrupa’da da kısmen de olsa oldukça iyi gelişmeler mevcut. Tekrar hatırlatalım 50 altındaki değerler daralma demek.
Bu arada açıklanan ABD ISM imalat sanayi öncü endeksi de ekim ayındaki 56.4 değerinden artarak kasım ayında 57.3 düzeyine yükseldi. Bu veri son altı ayda artmakta idi ve Nisan 2011 tarihinden bu yana en yüksek veri. ABD için 57.3’lük PMI değeri yıllığa çevirilirse toplam ekonomide yıllık yüzde 4.7 reel büyüme anlamına gelir!