İkinci Dünya Savaşı'ndan önce İngiltere dünyayı şekillendirme görevlisiydi. 1950 sonrasında ise ABD hegemon rolünü, 2. Dünya Savaşı'nda sergilediği askeri ve ekonomik gücüyle devraldı ve 2007-2008 global krizine kadar sürdürdü. Demokrat Parti ve Obama döneminde ise faturanın yüksekliği karşısında ABD geri çekilmeye başladı, son dönemde askeri harekatı minimize etmeye çalışıyor. Nitekim Rusya’ya karşı yaklaşım durumu açıkça ortaya koydu. Bundan sonra hegemon büyük çapta ekonomik gücünü kullanacak! Ancak bugün petrol fiyat düşüşünün ABD’nin yeniden petrol ve gaz bulmasıyla başladığı yazılıp çizilmeye başlandı. Aşağıda bu tezi özetleyeceğiz.
2015 tahmini 50 dolar/varil
1970’li yıllarda Nijerya yüksek değerli ham petrol çıkartarak ABD’ye satmaya başlamıştı. 2010 yılına kadar tankerler günde bir milyon varil petrolü ABD’ye taşımaya başlamışlardı. Ama sonra ABD’deki petrol baharı gündeme geldi. ABD enerji ithal etmez oldu. 2014 yılı Haziran ayında Nijerya’dan ABD’ye petrol sevkıyatı sıfıra indi. Ortadoğu ülkeleri de aynı duruma gelmişlerdi. Böylece OPEC içi ve OPEC dışı ülkelerde global piyasa payı savaşı başlamış oldu. Durumu anlayan OPEC de fiyat hedefi belirlemedi, gelişmeleri piyasaya bıraktı. Petrol fiyatı da 110 dolardan 60 dolar altına yollandı. Bu hafta Bank of America Merrill Lynch ABD petrol fiyatının 2015 yılında 50 dolara ineceğini tahminini de yayınladı.
OPEC ihracatı % 52 azaldı
Petrol fiyatının düşme süreci 2008 yılında ABD’de Texas’ın Cotulla bölgesinde başlamış. Bu yer ilk Eagle Ford petrol shale kuyusunun açıldığı yer. Bugün ABD'nin salt Güney Texas bölgesinde 200 yeni petrol çıkartma tesisi kurulmuş durumda. Eagle Ford ve diğer yerlerdeki 'drilling' ve hidrolik 'fracturing' tesisleri günde 8.9 milyon varil kaliteli petrol çıkartmakta. 2008 yılında ABD’ye 180.6 milyon varil olan OPEC ihracatı 2014 Eylül ayında 87 milyon varile indi. Bu günde kabaca 100 tanker daha az ham petrol alınması demek.
Üç beş ayda eskiye dönmez
2014 yılında global büyümede tekleme olunca da arz azalmasa da talep daralması yaşandığı için fiyatlar aşağıya yollandı. Yaz ortasında Irak’taki savaşın itiş kakışı fiyatı bir miktar yukarıda tutsa da sonunda talep zafiyeti ve arz fazlası petrolün varilini 60 doların altına getirdi. Bu fiyat düşüşü açıkça ABD’de 2008 sonrasında olanların sonucu olarak son 7 yılda gerçekleşti. Bu nedenle de öyle üç beş ayda da eskiye dönülmez deniyor.