İsrail’in kendisini tartışmalı meselelerden soyutlama mahareti dikkate değerdir. Merkezinde yer aldığından kaçamadığı Filistin gibi konular elbet var. Fakat Filistin dışındaki konularda, olayların akışına tesir edecek müdahaleleri olsa da kendisini tartışma konusu yapmamada büyük maharet gösterir. Diğer bir deyişle başkalarının omuzlarından ateş etmek suretiyle, maliyeti asgariye indirir. Kavgayı kendi dışında tutar, aktörlerin çarpışması üzerine strateji kurar, kendi öz gündemini ikincil dosyalar üzerinden tahkim eder.,
Şu an Türkiye’yi meşgul eden birçok başlıkta olayların merkezinde resmedilmese de İsrail’in kritik dahli olduğunu söyleyebiliriz. Örneğin Doğu Akdeniz enerji-politiği tartışmaları Kıbrıs meselesi, Yunanistan, kıta sahanlığı, münhasır ekonomik bölgeler, AB, ABD vs. gibi aktör ve konular üzerinden ilerlese de tartışmaların merkezinde yer alan aktörlerden birisi İsrail. Gaz rezervlerinin keşfedilmesinden sonra uzun süre en rantabl alternatif olarak Türkiye ile anlaşmak istedi. Siyasi sorunlar gerçekleşmeyen anlaşma sonrası Mısır, Yunanistan, Güney Kıbrıs gibi aktörlerin Türkiye’yle sorunlarını mobilize edip, ABD’nin desteğini celp ederek Doğu Akdeniz’de Türkiye karşıtı cephenin perde arkasındaki dinamoya dönüştü.
Bazı Körfez ülkelerinin artık kabak tadı veren Türkiye karşıtlıklarında da bu ülkelerin İsrail’le gündem-ideoloji örtüşmesi ve Filistin konusunda vardıkları ortak anlayış var. Bu ülkeler kendi gündemlerinin peşinde koşarken İsrail’in gündemini gerçekleştiriyorlar. Bu gündemlerin önünde engel olarak gördükleri Türkiye’ye karşı Voltron’ı oluşturmuşlar. Mücadele Körfez-Türkiye seviyesine indirgenmeye çalışılırken İsrail yine ortalarda görünmüyor.
Biraz kazıyınca S-400 ve F-35 tartışmalarında, genel olarak ABD’deki Türkiye karşıtı cephenin çalışmalarında da İsrail’in izlerini bulabilirsiniz. Tarihsel olarak Türkiye-İsrail ilişkilerinden İsrail bir koz olarak Washington’daki nüfuz etkisini kullandı. Türkiye’nin Washington’daki popülaritesiyle Türkiye-İsrail ilişkilerinin seyri arasında doğrudan bir bağlantı var. Şimdiki gerginlik de doğal olarak özellikle İsrail’in etkisinin orantısız bir şekilde hissedildiği Kongre’de kendisini gösteriyor. Mesela S-400’lerle F-35’i gereksiz bir şekilde irtibatlandırma çabalarında, İsrail’in bölgedeki askeri üstünlüğünü koruma stratejisi ne kadar etkili?
Hayır, her taşın altında İsrail yok. Ama bölgedeki kritik tartışmalarda İsrail taşrada değil merkezde yer alıyor. Pek görünmese de…