Suriye'nin Türk jetini düşürmesi tüm dünyada yankı buldu. Endişeli bekleyiş sürüyor. Bu yazının yazıldığı saatlerde pilotlardan hala haber alınamamıştı. Olayın teknik incelemesi devam ederken merak edilen sorulara yanıt almak için aradığım emekli havacı general, farklı ve ilginç bir yorum yaptı.
İşte tecrübeli savaş pilotuna sorduğum sorular ve yanıtları...
Uçağımızın orada ne işi vardı? F4 uçakları o bölgede neden uçar?
Bana göre asıl sorulması gereken soru budur. Bizim uçağımızın orada ne işi vardı? Uçağımız iki sebeple orada olabilir. 1) Uçak keşif görevindedir. Bu zayıf bir ihtimal çünkü oradaki her türlü bilgi, örneğin Suriye'nin radarının yeri vb. bilgiler, uydudan zaten alınabiliyor. 2) Bu bir eğitim uçuşudur. Eğitim uçuşunun da iki nedeni vardır. İlki, Doğu Akdeniz'de bayrak göstermektir. İkincisi ise pilotların ileride o deniz üzerinde gerçekleşecek bir harekat öncesi bölgeyi tanımalarını sağlamak, tecrübelerini artırmaktır. Bence bu bir eğitim uçuşuydu. Kimsenin söylemediği ya da görmediği bir nokta var. Bence uçağın asıl rotası Suriye değil İsrail'di. Bu feci olay bu sırada gerçekleşmiştir.
Rota neden İsrail'di?
Bu bir hükümranlık, güç gösterisidir. Biz Doğu Akdeniz'de süper gücüz diyoruz ya, askeri açıdan da bunu göstermek gerekir. 'Buralarda varız, gerekirse harekat yapabiliriz'i ispatlamak için yapılan bir bayrak gösterisidir. İncelenince görülecektir, Deniz Kuvvetleri de oradadır. Biz, ülke olarak büyüklüğümüzü göstermek için, Suriye'ye, İsrail'e, Kıbrıs Rum Kesimi'ne 'buradayız' demek için yaparız bunu. Geçenlerde uçaklarımız İsrail'e kadar gittiler, onlar da şikayetçi oldular.
Nasıl Ege'de uçuyoruz; burada da söz sahibiyiz demek için yapılan bir gövde gösterisidir.
Bu uçaklar tek mi uçarlar?
Keşif uçakları tek başına uçar.
Suriye'nin, 'Türk uçağı bizim kara sularımızı ihlal etti' iddiası doğruysa ne olur?
Bu iddia inceleme sonucu netleşecek. Suriye'nin kara suları 12 mil'dir. İsrail de öyledir. Bizim uçağımız 8 mil'den geçiyordu deniyor. Biz 12 mil'i tanımıyor olabiliriz. Tıpkı Yunanistan'la olduğu gibi. Ben 30 yıl önce Diyarbakır'dan uçuyordum. Halep'e kadar gider gelirdik biz F 100'le. Bir arkadaşımızı indirdiler orada. Bu uçağımız da oraya Suriye'nin reaksiyonunu test etmek için de gitmiş olabilir. Barış zamanında İsrailliler Mersin'e kadar gelip bizi ölçüyorlar. Yunanlılar ile birbirimizi sürekli test ediyoruz. Bütün bunların yanı sıra pilotlar rotayı şaşırmış da olabilir. Bu da bir ihtimal. Hepsi inceleme sonucu anlaşılacak.
Bu olay savaş sebebi midir?
Benim uçağımı düşürdün, ben de senin sınırından içeri girerim demek dünyada görülmüş şey değildir. Bundan sonra diplomatik temaslar gerçekleşir. Suriye'ye özür diletilir ve tazminat alınır. Geçmiş örnekler düşünüldüğünde, bu tip durumlarda, hemen değil ama ortam oluştuğunda benzer şekilde bir misilleme de gerçekleştirilmesi söz konusu olabilir.
Suriye ile ilişkiler bu kadar gerginken böyle bir uçuş neden gerçekleştirildi sizce?
Bence bu, Suriye ile olan ilişkilerdeki gerginliği tırmandırmak için yapılmış bir uçuş asla değildir. Tekrar söyleyeyim, bence bu uçak, Doğu Akdeniz'deki hükümranlığımızı göstermek için planlanmış ve İsrail'e kadar gidecek olan bir keşif görevini gerçekleştiriyordu.
Not: Bu önemli açıklamaları yapan tecrübeli emekli komutana göre yaşanan olay savaş sebebi değil ve diplomatik temaslarla Suriye'ye özür diletmek yoluyla sulh sağlanabilir. Ancak Suriye ile diplomatik ilişkilerimizin askıya alındığı ve diplomatlarımızın hepsinin Türkiye'ye çağrıldığını hatırlarsak böylesine olağanüstü bir dönemde, sorun o kadar kolay çözülemeyebilir.