Türkiye Müteahhitler Birliği’nin Emin Sazak’tan önceki başkanı Erdal Eren söylemişti: “Şanzelize’de ihale verdiler de biz mi gitmedik.”
Türk müteahhitlerinin kaderi, aynı zamanda da ‘fırsatı’ riskli pazarlar.
1970’lerde yurtdışına açılmalarını sağlayan Libya pazarının durumu hâlâ kritik. Zaten halen 1.5 milyar dolarlık alacaklarını tahsil edemediler.
Malum hükümet, Arap baharı, Arap sonbaharı, tanımı her neyse yaşanılan istikrarsız süreçle birlikte yeni pazarları hedef koymuş, Türk iş âlemi de Sahra altı Afrika pazarında pay kapmaya başlamıştı.
Türk Eximbank Genel Müdürü Hayrettin Kaplan “Verdiğimiz niyet mektupları 10 milyar dolar civarında. Bunun yarısı Sahra altı Afrika ülkelerine” derken, iş âleminin yeni pazarlarda sadece boş dolaşmadığının da teyidini veriyordu.
Dün Türkiye Müteahhitler Birliği’nin toplantısında Eximbank’ın yeni itici rüzgârının müjdesini verdi, Başkan Emin Sazak, Hayrettin Kaplan’ı kürsüye davet ederken.
Müteahhitler son 6-7 yıldır yurtdışındaki taahhüt işlerinde kelimenin tam anlamıyla kanatlandı. Her yıl üstlendikleri taahhüt işi 20 milyar doların altına inmiyor, geçen yıl 24 milyar dolarlık iş üstlendiler.
Artık politik risk sigortalı
Basit bir tarifle, bilmeyenler için Eximbank’ın ihracat, yurtdışı taahhüt işlerinde iş âlemine vazgeçilmez bir kaldıraç görevi üstlendiğini vurgulayayım. Müteahhitler gibi hele hele riskli sulara-ülkelere atlayanlara yeni bir hizmet getiriyor. Politik risk sigortası.
Ne mi bu sigorta?
Müteahhitlere seslenirken, Türk Eximbank Genel Müdürü Hayrettin Kaplan da anlattı:
“Diyelim ki bir müteahhit, Orta Asya’da veya Sahra altı Afrika’da bir ihale aldı. Makine parkını götürdü ve o ülkenin yetkililerinden sürpriz bir açıklama geldi: İhaleyi iptal edip, başkasına verdiler.”
Evrensel hukukun olmadığı ülkelerde, her şeyin ‘liderin’ iki dudağı arasında olduğunu bugüne kadar çok tanıklık ettik.
Keyfi iptalin dışında, diyelim ki iç savaş çıktı veya birileri makine parkına el koydu.
İşte böyle bir risk durumunda Eximbank sigortası devreye girecek.
‘Bizim poliçeler bankalarınkine benzemez”
Türk Eximbank Genel Müdürü Hayrettin Kaplan, “Bizim poliçeler bankaların kredi sözleşmelerine benzemez” diyordu, müteahhitlere seslenirken.
Sıradan vatandaşın en büyük derdiydi, kredi, kredi kartı sözleşmelerinde bankaların masaya koyduğu sözleşmeler en büyük büyüteçle bile zor okunacak şekildeydi.
Eximbank Genel Müdürü de diyor ki, “Müteahhitler de hangi risklere öncelik vereceği konusunda net olmalı.”
Belki şu önemliydi, Eximbank genel müdürü de ‘yanlış’ bir hizmet olması halinde düzelteceklerini belirterek, iletişim köprüsünün önemine dikkat çekiyordu.