Masada Türkiye, ABD, Irak, İran, Rusya, Almanya, Suudi Arabistan, Azerbaycan ve Gürcistan Devleti. Durum olağanüstü, petrolün varil fiyatı 200 dolara çıkmış, masadakiler çözüm üretmeye çalışıyorlar. Toplantının sonucunu söyleyeyim önce:
Toplantı boyunca herkes eteğindeki taşları döküyor, orta yol bulunamıyor ve toplantı bitmeden petrolün fiyatı 250 dolara çıkıyor.
Dün, TÜSİAD'ın 'küresel enerji stratejileri simülasyonu'nu izledim. Kamuoyu önünde oynanan devletlerarası satranç oyununu. Biz seyirciler önünde, bahsi geçen ülkelerin temsilcileri adı üstünde simülasyonda rol aldılar. Dış politika, enerji uzmanı ve çoğunluğu devlet politikasında danışmanlık yapmış temsilciler de hamlelerini yaparken, doğaçlama senaryo çıktı ortaya:
Oyunun ilk hamlelerinde Balyoz operasyonunun konusu askeri simülasyon aklıma gelmedi değil.
Nitekim simülasyonun yöneten George Friedman da TÜSİAD'a önce 'Siyasi kriz simülasyonu yapalım' önerisinde bulunmuş. TÜSİAD yönetimi 'iç savaş, bölgesel gerginlikler' konuşulur diye tedirgin olmuş. Enerji krizine odaklanılmasını istemiş.
Simülasyonda bakın hangi ülke neler söylüyor:
Türkiye: Petrol üzerindeki vergileri kaldırabiliriz. Zaten en pahalı benzin bizde. 90 günlük stokumuz var. Günde 1 milyon varili piyasaya verebiliriz.
Rusya: Enerji güvenliği bizim için talep güvenliği demektir. Mavi Akım'da anlaştığımız fiyat varken, Türkiye yeniden müzakereye açmaya çalıştı. Gaz sektöründe bir Türkiye yorgunluğu var. Türkiye Boğaz'dan daha fazla petrolün geçmesini engellememeli.
Suudi Arabistan: Biz zaten günde 10 milyon varil üretiyoruz. Üretim daha fazla artamaz. Aslında yeterli üretim var. Teslimat kanalında sorun var. Mesela Süveyş Kanalı'nda. Suriye sorunu da artık bitmeli. Türkiye ile İran arasında Suriye sorunu yaşanıyor. Türkiye, Suriye'deki rejimin bitmesini isterken, İran mevcut rejime destek vermemeli.
İran: Suriye'deki durum İran ile Türkiye'nin ilişkilerini etkilemez. İran'a yönelik ambargo kaldırılırsa, petrol fiyatı konusunda İran yapıcı rol oynayabilir.
ABD: İran'a ambargo kalkamaz.
Irak: Türkiye'nin ihtiyacının yüzde 100'ünü karşılayabilir. Kerkük-Ceyhan boru hattının güvenliği için Türkiye adım atmalı. Irak'ın suya ihtiyacı var. Türkiye, politik ve ekonomik olarak adım atmalı.
Gürcistan: Biz askeri olarak kimseye güvenecek durumda değiliz.
Rusya: Gürcü arkadaşımız Rusya'yı tehdit olarak görüyor. Oysa Gürcistan'daki petrol ve doğalgazın çoğunluğunu Rusya karşılıyor. Gürcistan'ı tehdit etmek istesek, hattı keseriz.
Türkiye: Hazar gaz boru hattı çabalarımızı Rusya engelliyor.
Rusya: Türkiye, Güney Akım projesini ne zamana kadar engelleyecek?
İran: Enerji güvenliği, genel güvenlik başlığının alt maddesidir. Türkiye'de füze savunma sistemi var. Bunu nasıl açıklayacağız?
Türkiye, NATO ile ilişkisi nedeniyle İran ile ilişkisini zedelemesin.
Almanya: Rusya fiyatlandırmada anlayış gösterebilir mi?
Rusya: Doğalgazın fiyatı, ulaşım, aracılar, vergi yüzünden yüzde 50 daha yüksek. Almanya vergileri düşürsün.
George Friedman: Şu an petrolün fiyatı 250 dolar oldu. Siz hala eski sorunları tartışıyorsunuz. Burada önemli bir kriz var. Önemli olan bugün nasıl çözeceğiz. Maalesef ki bu toplantı kilitlendi.
Yerim bitti, pazartesi günü de petrolün varil fiyatının 30 dolara düşmesi ve ABD'nin 'yapacakları' konusunu aktaracağım.