Geçen hafta Nijerya Ticaret ve Sanayi Odası yöneticileriyle, tarımdan sorumlu senatör ziyarete gelmiş Konya Şeker'e. 'Nijerya'da yatırım yapın, fabrika kurun' önerisinde bulunmuşlar.
Konya Şeker'in 'gayri resmi' yöneticisi Recep Konuk'a soruyorum: 'Başka kimler geliyor?'
'O kadar çok ülkeden geliyorlar ki, vallahi aklımda yok.'
Başkan Danışmanı Abdullah Mutlu, Çumra Şeker'in İdari İşler Müdürü Dede Ülker ziyaretçi heyetlerin listesini getirtiyor. Kimler yok ki.
Avrupa Kalkınma Bankası'ndan gelmişler ortak yatırım teklifiyle. İngiltere'den British Sugar şirketinden 'sera yatırımını' incelemeye gelmiş, bir heyet. Fransızlar da 'etanol' tesisini örnek almak için.
Dubai ve Bahreyn'den gelenler tarım ve hayvancılık alanında ortak yatırım teklif etmiş. Kazakistan 'Gelin yatırım yapın' demiş. Türk Coca Cola'nın tavsiyesiyle Hırvat heyet gelmiş, sıvı şeker üretimini incelemek için ve demişler ki, 'Siz bizden 20 yıl ileridesiniz.'
Yabancıların ilgisini çeken de kooperatifçilikte başarının sırrı.
'Gayri resmi' yönetim kurulu başkanı
Recep Konuk, çatısı altında 31 kooperatif bulunan pancar üreticileri birliği Pankobirlik'in Başkanı, aynı zamanda Konya Pancar Ekicileri Kooperatifi'nin de başkanı. 17 kooperatif ile üst birlik Pankobirlik'in ortaklığındaki Konya Şeker'in geçen yıla kadar yönetim kurulu başkanıydı. Çıkan yasayla birlik başkanlarının, iştiraklerde yönetici olması yasaklandı. Konya Şeker'in şu an kağıt üstünde bir yönetim kurulu başkanı var ama ismini sorduğumda, şirket yöneticileri bir kertede söyleyemedi.
Her atık bir sonraki üretimin hammaddesi
Konya Şeker lokomotifinde kimisi faal, kimisi yatırımı halen devam eden Çumra Şeker fabrikası, sıvı şeker tesisi, Torku marka çikolata ve unlu, şekerli mamuller, biyoetanol üretim tesisi, yem fabrikası, arı yemi üretimi, fidan üretimi, sera, Pratiko markasıyla dondurulmuş patates üretimi, Panagro et-süt entegre tesisi, Termavil adıyla termal otelcilik, pvc boru üretimi, çuval fabrikası bulunuyor.
Recep Konuk diyor ki, 'Bizim için her atık, bir sonraki üretimin hammaddesi.'
Basit bir örnek, şeker üretiminin atığı enerji - kondanse suyun enerji harcanarak soğutulması yerine üretim sürecinde tekrar kullanılabilmesi amacıyla sera kurmuşlar. Böylelikle sıcak su sera için gerekli ısıyı sağlıyor, sağlarken de soğuyor.
Konya'da balık üretecekler
Pancar, çiftçiden alınıyor, yıkanıyor ve şeker üretimi için bir nevi kaynatılıyor, kaynadıkça dev kazanlarda şeker kristalleri ortaya çıkıyor. Şeker üretimi sürecinde ortaya çıkan buharı değerlendirmek için kurdukları serada domates, biber yetiştiriyorlar (ki tatları muhteşem.) Konya Ovası'nda muz üretimi bile yapıyorlar. Şimdiki hedefleri de balık üretmek.
Tatlı su çipurası olarak bilinen tilapia balığının üretimine bu yıl içinde geçeceklermiş. Bu balığın özelliği 25 dereceden az olmamak kaydıyla, en ideal 28 derecelik suda yetişmesiymiş.
Torku'nun anlamı
Torku markasıyla Konya Şeker çikolata pazarında neredeyse dört yıldır var. İsmini nasıl bulmuşlar?
Recep Konuk anlatıyor:
'Sözlüklerde tescillenmemiş isim kalmamıştı. Reklamcıların da tercihi markanın iki heceli olması ve içinde de 'O' harfinin bulunması. Divanı Lügati karıştırdık. Torku'yu bulduk. İpeksi, ipek gibi ve aynı zamanda da çok sağlam demek.'
'Kara delik'ten dev holdinge
Recep Konuk, '1999'da göreve geldiğimizde Konya Şeker 40 milyon dolar borcu olan, zarar ve faiz sarmalındaydı. Önce Konya Şeker'de rehabilitasyon ile işe başladık. 10 yılda 700 milyon dolarlık yatırım yaptık. Bu yıl yağ, çuval, pvc, patates kapasite artırımı, yem fabrikası kapasite artırımı, unlu mamuller yatırımı ve çikolata kapasite artırımı, elektrik santrali yatırımı gibi toplam 350 milyon dolarlık yatırıma imza atacağız. 20 tesisimiz var' diye anlatıyor.