Merkezi Yönetim Bütçesi’nde mayıs ayı gerçekleşme verileri açıklandı. Buna göre geçen yılın aynı ayında 4.6 milyar TL olarak gerçekleşen bütçe fazlası bu yıl da aynı seviyede gerçekleşmiş. Böylece yılın ilk beş ayında bütçe toplam 4.3 milyar TL fazla vermiş. Geçen yılın ilk beş ayında ise bütçe 0.4 milyar TL açık vermişti.
Gelirler tarafında vergi gelirlerindeki hızlı artışın devam ettiğini, vergi dışı gelirlerde ise yavaşlama olduğunu görüyoruz. Harcamalar tarafında ise faiz harcamalarında önceki ayların aksine bir miktar artış var. Ancak bu artışı aylık normal dalgalanma olarak değerlendirmek mümkün. Bu yıla özel olarak ise sermaye giderleri ve transferlerinde ciddi bir artış trendi görülüyor.
Tablonun gelirler tarafında vergi gelirlerinin ilk beş ayda nominal yüzde 18.7 ve reel olarak yüzde 11.1 oranında arttığını görüyoruz. Vergi gelirlerindeki reel artışın ekonominin büyüme temposunun bir hayli üstünde olduğuna dikkat çekmemiz gerekiyor. Bunun gerisinde yatan, hem vergi oranlarının reel olarak artmış olması hem de vergi tahsilat performansında görülen iyileştirmelerdir. Vergi dışı gelirlerde ise reel bazda düşüş var. Özelleştirme ve vergi affı gibi bir defaya mahsus gelirler son dönemde azaldığından, bu düşüş de normal sayılmalı.
Harcamalar tarafında ise Mayıs ayındaki artışa rağmen faiz giderlerinin ilk beş ayda geçen yılın altında kaldığını görüyoruz. Bu nedenle de faiz dışı harcamalardaki artış bütçe dengesini sarsmıyor. Faiz dışı harcamaların detayına baktığımızda kamu harcamalarının reel olarak ekonomik büyüme performansından daha hızlı arttığını görüyoruz. Hem vergilerdeki hem de faiz dışı harcamalardaki artışa bakarak kamunun ekonomideki göreceli ağırlığının arttığını söylemek mümkün. Ancak bu artış bütçe disiplinini bozmadan sağlanıyor.
Faiz dışı harcamaların detaylarına baktığımızda, tabloda diğer harcamalar kısmında toplanan sermaye giderleri ve sermaye transferlerinde ilk beş ayda 9.7 milyar TL’den 14.3 milyara artış olduğunu görüyoruz. Bu da nominal olarak yüzde 47, reel olarak da yüzde 38 oranında artış anlamına geliyor. Sermaye harcamalarındaki bu artışın nedenine baktığımızda büyük oranda inşaat ve gayri menkul yatırım harcamalarının olduğunu görüyoruz. İlk çeyrek verilerinden de hatırlayacağımız üzere, kamunun inşaat harcamaları son dönemde ciddi olarak arttı.