Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi “BETAM “araştırmacıları Zümrüt İmamoğlu ve Barış Soybilgen 2014 yılı son çeyreği ve de yılın bütünü için olası gerçekleşmeler konusunda, şu anda eldeki verilere dayanarak 2014 sonu tahminlerini yayınladılar. Tahminleri aşağıya alıyoruz!
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 1,8 oranında azaldı. İhracat miktar endeksi yüzde 0,5, ithalat miktar endeksi ise yüzde 3,5 oranında artış gösterdi. Ekim ayında sanayi üretimi endeksi ve ihracat, bayramların yarattığı etkiyle olumsuz gelişti. Kasım ayında sanayi üretimi ve ihracatta toparlanma olmasını bekleniyor. Buna dayalı olarak ekonomik görünüm de, kasım ayı verileri ile iyice belirginleşecek. Fakat 2014 yılı son çeyreğine ilişkin eldeki verilerden ilk büyüme tahminleri oldukça zayıf. Bir önceki çeyreğe göre ekonominin yüzde 0,2 oranında büyüyeceği tahmin ediliyor. Önceki yılın aynı çeyreğine göre yıllık büyüme tahmini ise, son çeyrek için yüzde 2,0. Yıllık toplam büyüme tahmini ise yüzde 2,8 civarında.
Ekim ayı cari açığı 2 milyar dolar olarak açıklandı. 12 aylık cari açık toplamı, geçen aya kıyasla, 1,3 milyar dolar azalarak 45,7 milyar dolar oldu. Petrol fiyatındaki düşüşün ise henüz cari açığa yansımadığı görüldü. Cari açığın GSYH’a oranı üçüncü çeyrek sonunda yüzde 5,9 olarak gerçekleşmişti. Yıl sonunda bu oranın yüzde 5,4'e düşmesini bekleniyor. Altın hariç cari açık oranının ise yüzde 5,1'e ineceği tahmin ediliyor. Bilindiği gibi sanayi üretimi, özellikle bayram dönemine denk gelen aylarda, dalgalanma gösteriyor. Temmuz ayında yüzde 1,6 artan sanayi üretimi, ağustos ayında yüzde 1,4 azalmıştı. Eylül ayında yüzde 2,1 artan endeks ekim ayında da yüzde 1,8 azaldı. Kasım ayında endeksin tekrar toparlanması bekleniyor. Böylece son çeyreğe dair görünüm bir miktar daha netlik kazanacak. İhracat miktar endeksi de ekim ayında kısıtlı bir artış gösterdi. Kapasite Kullanım Oranı (KKO) ise son dört aydır yatay bir seyir izliyor.
İç talepten büyümeye katkı
Ekim verisinde olumlu olarak göze çarpan en önemli gelişme ithalattaki artış. Özellikle yatırım malı ve ara malı ithalatında yüksek artışlar olması yatırımların bu dönem büyümeye pozitif katkı yapabileceğine işaret ediyor. Tüketim ise tersine zayıf bir görünüm sergiliyor. Tüketim malı ithalatı ve dayanıklı tüketim malı imalatı azalırken, tüketici güven endeksi de yüzde 4 gibi yüksek bir oranda bozulma gösteriyor. Güven endeksindeki düşüşün kasım ayında da devam ettiği görülüyor. Kamu harcamalarında ekim ayındaki düşüş ise kasımdaki artışla telafi edildi.
Toplamda iç talebin son çeyrekte büyümeye pozitif katkı yapacağını tahmin ediyoruz. Net ihracat ise ithalattaki artış nedeniyle büyümeye negatif katkı yapabilir. Ancak kasım ayında ihracatta güçlü bir artış görülürse, katkı tekrar pozitife dönebilir.