Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi BETAM Ekim 2012 tarihli ve Dr. Zümrüt İmamoğlu ve Barış Soybilgen tarafından hazırlanan yeni ve revize Ekonomik Görünüm ve Tahminler raporunda ekonomik gidişatı özetledi. Özet olarak ne deniyor ?
Sanayi Üretim Endeksi ağustos ayında temmuz ayına göre yüzde 2,3 oranında azaldı. İhracat miktar endeksi yüzde 8,7 artarken, ithalat miktar endeksi yüzde 2,0 oranında azaldı. Ağustos ayında sanayi üretim endeksindeki düşüş, kapasite kullanım oranında uzun süredir devam eden azalmayla örtüşüyor. İhracattaki artış ise altından arındırıldığında yüzde 4,6 düzeyine iniyor. İki aylık göstergelere göre üçüncü çeyrekte yatırımlarda düşüş bekleniyor. Tüketimde ise küçük bir artış tahmin ediliyor. Bu gelişmelerin ışığında BETAM'ın üçüncü çeyreğe ilişkin tahmini aşağı yönlü revize edildi. GSYH'ın 2012 yılı üçüncü çeyreğinde, yılın ikinci çeyreğine göre yüzde 0,4 oranında büyüyeceği tahmin ediliyor. Bu tahmine göre de 3. çeyrekte bir önceki yılın aynı dönemine göre büyüme oranı yüzde 2,5 olarak hesaplanıyor. 12 aylık cari açık toplamı Temmuz ayında 61,4 milyar dolara inmişti. Ağustos ayında da 2,8 milyar dolar daha azalarak 59 milyar dolar oldu. Üçüncü çeyrek sonunda cari açığın GSYH'a oranının yüzde 7,2'ye düşeceği tahmin edilmekte.
Detaylara inilirse ağustos ayında Sanayi Üretim Endeksi temmuz ayına göre yüzde 2,3, geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 1,5 azaldı. Ancak bu azalış bayram tatili günlerinden dolayı. Takvim etkisinden arındırılmış endeksin geçen yılın aynı ayına göre yüzde 1,2 oranında arttığı görülüyor, bu da belirgin bir yavaşlamaya işaret ediyor. Aslında bu yavaşlama da bekleniyordu.
Üçüncü çeyreğin ilk iki ayına dair veriler yatırımların da azaldığını gösteriyor. Gerek yatırım malı imalatı, gerekse yatırım malı ithalatında çeyreklik bazda düşüşler var. Tüketim dalgalı ve küçük bir artış bekleniyor. Öte yandan net ihracatın katkısı ağustos ayında ihracattaki artışla artmış olsa da altından arındırıldığında büyümeye katkı sınırlı kalmaya devam ediyor. Özellikle sanayi üretimindeki yavaşlama ve altından arındırılmış ihracat rakamları dikkate alındığında BETAM'ın üçüncü çeyreğe dair ilk tahminini revize edip çeyrekten çeyreğe büyüme tahminini 0,6'dan 0,4'e düşürmek gerekti. Buna paralel olarak geçen yılın aynı çeyreğine göre büyüme de yüzde 2,7'den 2,5'e revize ediliyor.
Yakın zamanda açıklanan Orta Vadeli Program'a göre hükümet 2012 yılı büyümesini yüzde 3,2 olarak öngörüyor. Yılın ilk yarısında büyüme hızının yüzde 3,1 olduğunu hatırlarsak, üçüncü çeyrek büyümesi düşük BETAM tahminlerine yakın bir oranda gerçekleştiği durumda, bu oranın yakalanması için dördüncü çeyrekte iç talepte ciddi bir canlanma gerekiyor. Cari açık için yıl sonunda 7,3 oranındaki tahminin ise gerçekçi olduğu kanısındayız.
Yatırım malı ithalatı temmuz ve ağustos ayında bir toparlanma gösterse de çeyreklik bazda yüzde 8 oranında azalmış durumda. Ağustos 2012'de bir önceki aya göre ihracat miktar endeksi yüzde 8,7 artarken, ithalat miktar endeksi ise yüzde 2,0 azaldı. Altın hariç ihracat artışı ise BETAM hesaplamalarına göre yüzde 4,6'da kalıyor. Miktar endekslerine göre ihracatta 2. çeyreğe kıyasla 3. çeyrekte yarı yarıya bir artış, ithalatta ise küçük bir gerileme var. 3. çeyrekte net ihracatın büyümeye katkısının sınırlı kalacağını tahmin ediyoruz.
Ağustos ayında artan ihracat ve turizm gelirleri ile iyice gerileyen cari açık 1,2 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. 12 aylık toplamda ise cari açık ağustos sonunda 59 milyar dolara geriledi. 2011 sonunda cari açık 77,1 milyar dolar seviyesindeydi.