'AYNI' şarkısının sihri, sadece sözlerinde saklı değilmiş meğer. Partili olsun olmasın; dinleyen herkesin hakkını teslim ettiği bestenin öteki sırrı, makamındaymış. Bestecisi Özhan Eren'in Radikal'deki röportajını okurken 'rast' kelimesine gelince durdum.
Durdum, zira radyoyla büyümüş, 'Beraber ve Solo Şarkılar' kuşağının bir üyesiyim ben. Şarkıların, bestekarının yanı sıra, makamıyla anons edildiği zamanlardı. 'Eski Dostlar', 'Karagözlüm Efkarlanma Gül Gayrı', 'Gül Ağacı Değilem'.. geçti birer birer.
Bu şarkıların hepsi rasttır. Hepsi neşelidir, hepsi de birlikte söylemeye müsaittir. Rast, sürprizli bir makamdır. İstediğiniz kadar acıklı sözler yazın, 'hicran hicran' diye oflayın, imkansız aşkların şiirini besteleyin, makam rastsa, o şarkıyı keyif verici olmaktan kurtaramazsınız. Zira mizacı budur; elinden başka türlüsü gelmez. (Denemesi de çok kolay: CHP Sosyal Medya, şarkının sözlerini 'aynı coptan yemişiz' diye değiştirdi. Ne var şimdi bunda eğlenecek değil mi? Oturup hüzünlenmemiz gerekirken gülüyoruz)
Ayrıca meraklısı da bilir ki, müzikle tedavi disiplininde her makamın ayrı bir hastalığa iyi geldiğine inanılır. Bu fasıldan da rast, kaynaklara göre 'huzur, neşe ve sefa kaynağı' olarak yatıştırıcı etkiye sahipmiş.
VARLIK DERGİSİ'NDEKİ 'NABİ'
Habire miting meydanlarındaki sert, kırıcı kutuplaştırıcı üslubu konuştuğumuz; konuştukça da eleştirdiğimiz üslubu çoğaltarak açmaza düştüğümüz şu günlerde; yatıştırıcı bir gelişme daha oldu. Tıpkı rast makamı gibi...
Varlık dergisi, haziran sayısını, 'daktilo'ya ayırmış. Hindistan'da üretim yapan dünyadaki son daktilo fabrikası 'Godrej and Boyce'un kapanması üzerine. 'Daktilo-yazar' ilişkisine adanmış, birbirinden etkileyici yazıları bir solukta okuduktan sonra, Haydar Ergülen'in 'Bir Adam İçin Yedi Güzelleme'sine geldi sıra. Ergülen'in, Cahit Zarifoğlu için yazdığı satırlardan bir bölüm:
'İşaret Çocukları, 1967'de yayımlanmıştı. 1970'te 14 yaşımdaydım ve onu çok iyi anlayan bir arkadaşım, Nabi Avcı hediye etmişti bana, Eskişehir'de. Bu, bir arkadaşın, bir arkadaşına, yeni bir arkadaş hediye etmesidir ki, aynı zamanda şiirin arkadaşlığı anlamına gelir. ...Nabi, İşaret Çocukları'nın iyi bir şiiri işaret eden sade kapağını çevirip, içli, dokunaklı ve etkileyici sesiyle Aylak Göz'ü okumaya başladığında, bu şiirin beni bir daha terk etmeyeceğini hissettim.'
41 yıl önce, 'Arkadaşına arkadaş hediye eden' Nabi Avcı'yı aradım. Eskişehir'de seçim çalışmalarındaydı: 'Hocam, o siz misiniz?' Sanırım şaşırdı: 'Evet' dedi. 'Haydar arkadaşımdır'. Yarım saat sonra da mesajı geldi. 'Varlık'ı aldım, okudum. Ne iyi ettiniz de haber verdiniz.'
Evet, kutuplaşma çok keskin, hayat çok sert, siyaset kırıcı. Ama rast makamı sapasağlam duruyor işte yerinde. Yaşama kültürümüzde, 'Bir çiçekle yaz gelmez' diye bir atasözü olsa, kötümserlik alıştığımız bir konfora dönüşse, şiir hayatımızdan çıkıp marjinalleşse, son daktilo fabrikası kapansa bile belki imkansız değildir: Uzlaşmanın makamı rast olsa.