Geçen haftaki yazımda şişmanlığa neden olan 6 etkeni yazmıştım; çok yemek, hiç hareket etmemek, dışarıda yemek yeme alışkanlığı, çevre, genetik ve stres. Peki, nasıl yapsak da tüm dünyada hızla yayılan bu hastalığı engellesek?
Çevreme baktığımda tüm dünyada sigarayla ilgili ne kadar ciddi önlemler alındığını fark ediyorum. Halbuki ölüm nedenlerinin yüzde 12'si sigarayken, yüzde 40'ı yetersiz ve dengesiz beslenmekten. Ama bu konuda hala alınan ciddi önlemler göremiyorum.
Sigara için yapılanların çok sağlıksız yiyeceklere de uygulandığını düşünsenize! Yani cips, kolalı içecekler, şekerlemeler gibi hiçbir besin değeri olmayan küçük miktarda büyük kalori içeren yiyeceklere. Mesela, cipslerin üstünde neden çok şişman insan resimleri ya da şekerlemelerin üzerine 'aşırı dozu süründürür' gibi ifadeler konmuyor?
Nasıl sigara içmek bir sürü yerde yasaklandıysa ve bu da içen insanlara bir miktar engel olduysa, bence sinema, okul kantinleri gibi yerlerde de bu tip yiyecekler yasaklanabilir. Bu uygulamalar tüketime tamamen engel olmasa da biraz olsun abur cubur meraklılarını durdurabilir diye düşünüyorum.
Bu tip beslenmenin insanlara neler yaptığıyla ilgili televizyon reklamları yapılabilir ve bence bu da çok etkin olur. Filmlerde de cips ve kola görüntüleri kesilebilir.
AİLELER İÇİN NELER YAPMALI?
Şişmanlığın çözümünde en etkili yol, dengeli beslenme, düzenli egzersiz ve beslenme eğitimi. Bu konuda aileleri bilinçlendirmek çok önemli. Bunun için yapılabileceklere gelince:
l Sağlıklı besin ve içecek seçimleriyle ilgili eğitimler verilmeli
l Fiziksek aktivite teşvik edilmeli
l Ailelere evde sağlıklı yemek yapmanın önemi hatırlatılmalı
l Evde televizyon sayısı azaltılarak özellikle yemek alanlarında televizyon bulundurulmamalı.
l Çocuklar için televizyon saatleri kısıtlanmalı ve eğitici programlar izlemeye teşvik edilmeli.
HERKES İÇİN ÖNERİLER
Enerji alımını kısıtlamak için:
Enerji yoğunluğu az, sağlıklı yiyecek ve içecek tüketimi artırmalı. Bunun için okul kantinlerinde, sinemalarda hazır meyve suları ve asitli içecekler yerine taze meyve suları, ayran satılabilir. Neden bizim ülkemizde sokaklarda taze meyve ve meyve suları satılmaz? Hep merak etmişimdir... Bu kadar çeşit meyvemiz var ama bizde dışarıda gezerken hiç meyve bulamazsınız. Sanki sadece evde yenir gibi!
Enerji harcamasını artırmak için:
Televizyon izlemeyi, araç kullanmayı azaltılarak ev dışı aktiviteleri, egzersizi artırılmalısınız. Ben bu açıdan belediyeleri çok takdir ediyorum. Belediyelerin parklara, sahillere koyduğu spor aletlerini hiç denediniz mi? Hem açık alanda spor yapmanın keyfini yaşıyorsunuz hem de artık 'param yok spor yapamam' bahanesi ortadan kalkıyor. Ben çok işlevsel ve çok keyifli buldum.
www.simgecitak.com
İşyerleri neler yapabilir?
l Çalışanlara yönelik hazırlanan mönülerin sağlıklı beslenme alışkanlıklarına göre düzenlenmesi gerekir.
l Büyük işyerlerine sağlıklı yiyeceklerin satıldığı vending makineleri konulabilir.
l Çalışanlara yönelik 'kurumsal sağlık programları oluşturulup sağlıklı beslenme eğitimleri verilebilir.
Ev dışında yemek yerken ne yapmalıyız?
.Büyüyen porsiyonlara dikkat etmelisiniz! Benim önerim, bir porsiyon yemeği arkadaşınızla paylaşmanız. Paylaşacak kimse yoksa paket yaptırın, bir sonraki öğünde yiyin. Hem ekonominize hem bedeninize katkı!
l Ana yemeklerle verilen garnitürleri sağlıklı seçimlere çevirebilirsiniz. Mesela etin yanında salata isteyin.
l Yemeğin kalorisini gereksiz yere artırmayın. Mesela etli makarna yiyecekseniz üzerine ayrıca peynir veya sos ilavesi yaptırmayın. Ya da pizzaya ayrıca zeytinyağı koydurmayın. Bir parça lezzet için, bin eziyet çekmeyin.
l Fast-food yerken daha büyük patates ya da içecek promosyonlarına aldanmayın. Aslında yediğiniz hamburger o kadar da kötü değil. Et ve ekmek grubundan oluşuyor. Yanında patates yerine salata, kola yerine ayran içerseniz gayet dengeli bir mönü yapabilirsiniz. Denge o kadar zor değil! Tabii 3 hamburger yiyin demiyorum...
l 'Dışarıda yemek yemekte çok zorlanıyorum, yiyecek bir şey bulamıyorum ayrıca evde de yemek pişiremiyorum' diyorsanız, eve teslim sağlıklı yemek sistemini deneyebilirsiniz. Günlük olarak yemeniz gereken tüm yiyecekler adresinize geliyor. Ara öğünlerle birlikte. İsterseniz diyetisyeninizin size önerdiği beslenme programına uygun şekilde yiyeceklerinizi yolluyorlar. İstanbul'da bunu doğru şekilde yapan firmalar var. '7 Restaurant-Catering' ve 'Rafinera' yemek sistemini deneyebilirsiniz.