Merkez Bankası dün piyasadaki genel kanıya uyarak “faiz indirimi “ yapmış oldu. Durumun biraz analiz edilmesi gerek.
Dünkü International New York Times gazetesinde 16’ncı sayfada Paris’ten geçilmiş bir haber-yorum vardı.
Danimarka’nın para politikasını düzenleyenler zaten negatif durumda olan faizi daha da yani iyice negatif duruma getirmişti. Bunu neden yapmıştı? Danimarka parası Krone üzerinde paranın değerlenmesi yönünde baskı vardı. Hem de Avrupa Merkez Bankası’nın yeni politikasını açıklayacağı 22 Ocak 2014 tarihinden kısa bir zaman önce. Bu karar aynı zamanda İsviçre’nin piyasalarda şok etkisi yaratan, euro ile 1.2 düzeyindeki bağlantısını kopardığı günün birkaç gün sonrasında gerçekleşmişti.
Hem İsviçre hem de Danimarka ihracat düzeylerini korumak ve hem de paralarını dünya çapında rekabetçi tutabilmek için, Frankfurt’ta yerleşik Avrupa Merkez Bankası’nın bu hafta perşembe günkü olası açıklamaları öncesinde harekete geçmeyi ve paralarını zayıflatarak ihracatçılarını peşinen mutlu kılmayı tercih etmişlerdi. Genel kanıya göre Avrupa Merkez Bankası yöneticileri büyük çaplı bir bono satın alma programını başlatacaklar diye düşünülüyordu. Bu da piyasaya likidite enjekte ederek zaten aylardır değer kaybeden euroyu daha da zayıf hale getirecekti. Buna karşı önlem gerekti.
Fiyatları yükseltecekti
Euronun zayıflaması ise İsviçre Frangı ve Danimarka Krone’si gibi paraları göreli olarak daha kuvvetli hale getirecek ve bu da Krone veya Frank cinsinden ürün fiyatlarını oldukça pahalı hale getirecekti.
Bu durumda İsviçre acilen değerlenen parasını zayıflatmak için ülkenin faizini eksi 0.75 düzeyine indirirken, Danimarka da zaten negatif olan faizi daha negatif hale getirmişti. Danimarka mevduat sertifikalarının faizini eksi 0.05 düzeyinden eksi 0.2 düzeyine indirmişti. Bu da bankaların ekstra fonlarını krediye kullanmak yerine Merkez Bankası’na park etmelerini önleyecekti. Yani sermaye akımlarını kısarak Krone yatırımını daha az cazip hale getiriyorlardı.
Faiz indirimi haberi Danimarka parasını Euro karşısında 7.4300 değerinden (2012 yılından bu yana en yüksek değeri idi) 7.4340 değerine düşürmüştü.
Biri anlatsın, aradaki fark ne?
Şimdi gelelim Türkiye’ye! Biliyoruz ki Merkez Bankası ülkede risk arttığı zaman faiz koridorunu yukarıya ittirir. Ülkede risk düştüğü zaman da faiz koridorunu aşağıya ittirir. Dün alınan politika faizini 0.5 aşağıya indirmek ama koridoru yerinden oynatmamak kararı acaba risk konusunda ne anlama geliyordu? Bize “risk değişmedi” mesajını mı veriyordu?
Açıklanması gereken bir nokta daha var! O da ülkemizde de faiz düşürüldüğü halde TL karar açıklandıktan sonra hemen hafifçe değerlendi. Halbuki İsviçre ve Danimarka paraları faiz düşürüldükten sonra değer kaybetmişlerdi.
Bana Merkez Bankası veya “bilge” birisi anlatsa iyi olur! Aradaki fark ne, öğreneyim de çok müteşekkir olayım!