Bu hafta önemli bir hafta! Biz Türkiye’de kur, faiz, enflasyon, büyüme ve yatırım tartışmalarını sonlandıramadık ama, ABD ve Avrupa’dan ve de Asya’nın yeni devleri Çin ve Hindistan’dan önemli haber ve kararlar gündeme geldi, açıklandı. Aşağıda hepsini kısaca özetleyeceğiz.
Çin Başkanı Li Kegiang bu hafta yıllık “Ulusa konuşmasını” yaparken bazı ekonomik hedefleri de değiştirdiklerini açıkladı. 2005 yılından bu yana yüzde 8 olarak belirlenmiş yıllık reel büyüme hedefini, 2012 yılında uzun vadeli büyüme hedefini yüzde 7.5 düzeyine indiren Çin geçtiğimiz günlerde büyüme hedefinin bundan sonra yüzde 7 veya daha altı olacağını açıkladı. 2014 yılında büyüme hedefini yüzde 7.4 ile ıskalayan Çin daha önce sadece bir defa 1998 yılında Asya Krizi ortamında hedefi tutturamamıştı: 1998 yılında hedef yüzde 8 iken gerçekleşme yüzde 7.8 olmuştu. Son 25 yılın büyüme gerçekleşmesi ise ortalama yüzde 10 değerinin üstünde.
Çin ve Hindistan eleştiriliyor
Çin diğer taraftan da geçen yıl yüzde 3.5 olan enflasyon hedefini 2015 için yüzde 3 düzeyine de indirdi. Çin ayrıca özel sektöre daha fazla önem verme kararını da açıkladı ama 1.3 trilyon dolar olan kamu bütçesini de bir evvelki yıla göre yüzde 9 civarında artırdı.
Ancak Çin ve Hindistan çok eleştirilmekte. Ruchir Sharma, Morgan Stanley’de gelişen piyasalardan sorumlu yönetici ve tanınmış bir yazardır. Financial Times’ın 6 Mart Cuma günkü dokuzuncu sayfasındaki makalesinde Çin’in gerçek reel büyümesinin yüzde 7 düzeyinin yüzde 2-veya 3 puan daha aşağısında olduğunu uzun uzun anlatmış. Hindistan’ın da yeni GSYİH hesaplama yaklaşımı sonrası reel büyüme sayısının, gerçek düzeyinden daha büyük hale geldiğini ve bunun hiç doğru olmadığını da savunuyor. 2014 reel büyümesi bu metot değişikliği ile yüzde 7.4 düzeyine çıkmış ve Hindistan’ın 2016 yılında Çin büyümesini geçeceği tezi ortaya atılmıştı! Sharma, Çin ve Hindistan global ekonominin üçte biri olduğuna göre global büyüme tahminleri de pek güvenilir değil diyor!
Bu hafta Avrupa Merkez Bankası da yeni geleceğe dönük reel büyüme tahminlerini açıkladı. Pazartesi günü QE kısa adıyla anılan parasal gelişme programı başlayacak. Bay Draghi oldukça iyimser. Avrupa Merkez Bankası Başkanı yaptığı açıklamalarda 2015 büyümesini aralık ayındaki yüzde 1 tahmininden şimdi yüzde 1.5 düzeyine yükseltti. 2016 büyümesinin yüzde 1.9 olacağını ve parasal genişleme planı yeterli bulunur ve durdurulursa da, 2017 büyümesinin yüzde 2.1 düzeyinde kalacağını duyurdu. Euronun 2015 yılında dolar başına 1.14 düzeyine gelmesi ve 2016 yılında ise 1.13 düzeyinde gerçekleşeceği düşünülüyor. Ama şu anda da Euro- Dolar kuru aslında 1.10 değerinin çok yakınında.
Petrol fiyatları çok yükselemez
Bu arada Rusya’nın enflasyonunun da şubatta yüzde 16.7'ye çıktığı açıklandı. Rusya’da gıda fiyatları artışı ise bir yıl evveline göre yüzde 23.3 oldu. Hükümet ise yüzde 4 enflasyon planlamıştı. Petrol fiyatı düşüş öncesinde, dolar başına 30 Ruble civarında olan döviz kuru da şu anda 60 Ruble düzeyinde!
ABD’de ise farklı problemler var. Kanaatim ABD Merkez Bankası’nın 2015 üçüncü çeyreğinden önce önemli boyutta faiz artırımı yapmasının pek kolay olmadığı yönünde. Petrol fiyatları da çok yükselemez gibi duruyor. Şu anda da ABD’de en büyük problem ham petrol stoklarını stoklama kapasitesinin yüzde 70 üstünde kullanılır olması. Ham petrol stoku son seksen yılın en yüksek düzeyinde!