2 bin 700 yıllık Tieion Antik Kenti'nin kriptosu ortaya çıkartıldı

Zonguldak’ın Çaycuma ilçesine bağlı Filyos beldesinde; M.Ö. kurulduğu tahmin edilen Tieion Antik Kenti’nde kaledeki sarnıcın yanı sıra 5 bin kişilik tiyatro gibi eserler gün yüzüne çıkartıldı. 20 kişilik ekibin devam ettirdiği çalışmalarda, Karadeniz’in kıyısındaki tek antik kent olma özelliğini taşıyan Tieion Antik Kenti, bölge tarihi konusunda önemli bilgiler sundu. 

2006 yılında kazı çalışmalarının başladığı Çaycuma ilçesine bağlı Filyos beldesinde, M.Ö. 6 ve 7. yüzyıllar arasında kurulduğu tahmin edilen Tieion Antik Kenti’ndeki kazı çalışmalarında tapınağın kriptosuna ulaşıldı. 

Bartın Üniversitesi Öğretim üyesi Doç. Dr. Şahin Yıldırım koordinatörlüğünde gerçekleştirilen kazı çalışmalarında tapınağın en kutsal yeri olarak geçen kripto yapı ortaya çıkartıldı. Koordinatör Yıldırım, çalışmaları şöyle anlattı: 

"Tios Tieion Antik Kenti'ndeki arkeolojik kazılar 1 Haziran itibariyle başladı. Kazılar Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları Genel Müdürlüğü'nden sağlanan izinle, ödenekle yürütülmektedir. Aynı zamandaki buradaki kazılar Zonguldak Valiliği ve çeşitli belediyelerin de desteği söz konusudur. Bartın Üniversitesi Arkeoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü adına çalışmalar yürütülüyor. Çalışmalarımızı kentin en önemli kutsal yeri olan akropoldeki tapınak alanı üzerinde gerçekleştiriyoruz."

Yıldırım "Buradaki ilk çalışmalar 2007 yılında başlamıştı. Ancak tamamlanamamıştı. Oldukça büyük bir yapı idi. Biz de burada yürütülecek olan restorasyon projelerine katkı sağlamak amacıyla tapınaktaki çalışmalarımızı iki yıldır artırdık. Özellikle de tapınağın hemen üst bölümündeki Ortaçağ kalıntıları üzerinde kalan yapıyı ortaya çıkarttık. Tapınağın en kutsal yeri olan ve zamanında bu tapınağa adanan adak eşyalarının saklandığı, heykellerin bulunduğu bölümde temizlik çalışmalarıyla kriptoyu ortaya çıkarttık" dedi. 

Restorasyon projesi hazırlandığını belirten Yıldız "Proje ile ilgili olurlar bakanlığımızdan alındı ve Zonguldak Valiliğinin sağlayacağı destekle beraber 2021 yılı içerisinde buradaki tapınağın bir bölümünde restorasyon çalışması da yürütülecek. Burası Karadeniz'deki en önemli antik kentlerden birisi olarak günümüze kadar ulaşmış, 2700 yıllık tarihi ile önemli bir yere sahip. Özellikle geçen sene yürütmüş olduğumuz buluntularda akropolde kentin Frigyalılar döneminden beri yerleşim yeri tespit etmiş durumdayız. Yine antik limanda yapmış olduğumuz çalışmalar neticesinde 8 ayrı batıkla karşılaştık. Bu batıklar üzerinde 2021 yılında çalışmalar yapmayı planlıyoruz. Bu yıl içerisinde sadece tapınağa odaklanmış durumdayız. Pandemi sürecinde kısıtlı bir ekiple çalışıyoruz. Şu an sadece tapınak ve çevresinde çalışmaları yürüteceğiz" dedi. 

Yazılı eserlerin yanı sıra, liman, madeni para, tapınak, kilise, hamam gibi eserler tespit edilirken, kalede yaşayanların su ihtiyacının karşılanabilmesi için yapılan su sarnıcı dikkat çekiyor. 4 metre derinliğindeki sarnıcın ardından 60 hektarlık alanda önemli bulguların yapılacak çalışmalarla gün yüzüne çıkartılması planlanıyor. 

Koordinatör Şahin Yıldırım, "Küçük buluntu anlamında çeşitli sikkeler ve bununla beraber sonrası dönemlerde Roma dönemi ve sonrası dönemlerle ilgili çeşitli bulgularımız da var. Özellikle Anadolu Selçuklular tarafından fethedilmesinden sonra sonraki dönemler içerisinde yapılaşma faaliyetleri söz konusu. Kentin en önemli kilisesi, şapeli bir mescide çevriliyor. Yine Anadolu Selçuklu Sultanları ile bağlantılı çok önemli veriler elde ettik. Kentin fetih dönemiyle ilgili ve sonrasıyla ilgili Bizans döneminde tarihlendirilen çeşitli kiliseler de ortaya çıkartıldı. Bununla beraber eserler ortaya çıktı. Yazıtlar özellikle kent tarihi ile ilgili önemli bilgiler sunmakta. Yine iki yıl önceki kazılarda burada özellikle yalancı peygamber olarak bilinen Alexandros'a ait adanmış bir adak steli de karşımıza çıktı. Bu da önemli bir bulgu olarak söylenebilir" şeklinde sözlerini tamamladı. 

Filyos Antik Kent'in önemli yapılarından biri olan Filyos Kalesi'ndeki çalışmalar drone ile havadan da görüntülendi...