OTOMOBİL
Eklenme tarihi: 23 Eylül 2019 Pazartesi 13:34
Cezeri’nin 20 yıl sonrasında ne var? Uçan arabalar için müthiş çözüm!
TEKNOFEST 2019’un en çok ilgi çeken projelerinden olan Uçan Araba Cezeri’nin geliştirme sürecini geçtiğimiz cuma günü fuar kapsamına düzenlenen “Uzmanına Sor” etkinliğinde Proje Müdürü Ozan Yağcı’dan dinledik. 9 aylık süreçte Cezeri’nin gelişimini anlatan Yağcı, uçan arabaların trafik kontrolü ile ilgili çözüm önerisini de etkinlikte paylaştı.
TM Dijital Haber Merkezi/ Hasan Aytekin
1/27
Son günlerde birçok yerde yazıldı ve çizildi Cezeri… Ama projenin detaylarının nasıl hayata geçeceği, 20 yıl sonra uçan araba projelerinin nasıl bir hayat sunduğu sorusu pek gündeme gelmedi. İşte bu sorularla Cezeri Proje Müdürü Ozan Yağcı’nın TEKNOFEST sunumunu izledik. Cezeri’nin çıkış kodlarını ve sonraki aşamalarda planlarını etkinlikte paylaşan Yağcı, gelecekte hava trafiğine ilişkin çözüm önerisini de TEKNOFEST’te getirdi.
2/27
“KENTSEL HAVA TAŞIMACILIĞI İÇİN DÜŞÜNÜLDÜ”
Cezeri türü araçların kent içi ve kente çok yakın lokasyonlar için üretildiğini belirten Yağcı, bu tür araçlar kentlerde kullanılınca trafik önemli derecede azalacak dedi. Günümüzde trafiğin asıl nedeninin otomobillerin iki boyutlu ortamda kalma zorunluluğundan kaynaklandığına dikkat çeken Yağcı, havaya çıkan trafiğin 3. bir boyut kazanarak bu sorunun ileride kalmayacağını söyledi. Bu yolla İstanbul gibi kalabalık şehirlerde ulaşım sorununu çözmüş olacağız diyen Yağcı, “Tepemizde onlarca uçan araba uçtuğu zaman oluşacak gürültü çözümlerini ve havacılık regülasyonlarına şimdiden düşünmeliyiz ”dedi.
3/27
“HİBRİT SEÇENEĞİNİ DÜŞÜNEBİLİRİZ”
Cezeri’nin elektrikli bir araç olarak düşünüldüğünü belirten Yağcı, uçuş süresinin uzaması için hibrit seçeneklerin de çalışılabileceğini söyledi. Şu anda en büyük sorunun batarya noktasında yaşandığını ifade eden Yağcı, “Bu teknolojide bir sıçrama yaşanmasını bekliyoruz, bu teknolojisi geliştiğinde, biz de bu döneme hazır olacağız” dedi. Bu araçların akıllı araçlar olacağını birbirleriyle konuşacaklarını söyleyen Yağcı, bu dönemde siber güvenliğin daha çok önem kazanacağını söyledi.
4/27
UÇAN ARABA NEDEN GÜNDEME GELDİ
Uçakların yıllardır hayatımızda olduğunu söyleyen Yağcı, son zamanda uçan arabaların gündeme gelmesinin sebeplerini açıkladı. Havacılık sektörünün gelişmesiyle daha küçük sensörlere ulaşımın kolaylaştığına dikkat çeken Yağcı, radar teknolojisinde yaşanan gelişmeyle daha küçük radarlarla daha iyi sonuçlar alındığını, radyo dalgaları yerine lazer kullanan sistemlerin santimetre bazında uçuş bilgisi sağladığını ifade etti. Konumlama sistemlerinin de yedekli hale geldiğini, tek sisteme bağlı olunmadığını ifade eden Yağcı, yapay zekâda ve makine teknolojilerinde görülen gelişmelerin önemli bir artısı olduğunu söyledi. Araçların onlarca sensörle donatılacağını ve görüntü işleme kabiliyetlerinin artacağını belirten Yağcı, uzun vadede GPS gibi konumlanma sistemine bağlı olmadan uçulabileceğini söyledi.
5/27
“CEZERİ UÇAN ARABA FİKRİ 9 AY ÖNCE YEŞERDİ”
Cezeri’nin fikrinin yeşermesiyle, ilk aşamada mühendislik hesaplarını ve kavramsal tasarımı yaptıklarını söyleyen Yağcı, 9 ay önce ortaya çıkan uçan araba fikrinin ardından son 4-5 ayda kavramsaldan, tasarıma ve üretime indirme sürecinin yaşandığını söyledi.
6/27
“EN ÖNEMLİ PARAMETRE…”
Bir hava aracı tasarlanmasında en önemli parametrenin ağırlık olduğuna dikkat çeken Yağcı, işe başlamadan önce ağırlık kestirimlerinin yapıldığını, buna göre güç çalışmasının yapıldığını söyledi. Aracın detaylarını yaptıkça ağırlıkta değişimler olduğunu belirten Yağcı, bu noktada sistemin tekrar başa dönerek, tekrar ağırlık kestirimi tekrar güç kestirimi yaptıklarını söyledi. Buna göre motor, pervane ve batarya seçildiğini söyleyen Yağcı, “Daha fazla batarya daha fazla uçuş anlamına gelmiyor” dedi.
7/27
“ÖNCE TURİSTİK KULLANIM OLACAK”
Etkinlikte Cezeri’nin kullanım konsept tahminlerini de paylaşan Yağcı, öncelikli kullanımı turistik amaçlı olmasını beklediklerini söyledi. Uçan arabaları havada görmemiz birinci aşamada turistik ve spor amaçlı olur diyen Yağcı, “15 Temmuz Şehitler Köprüsü’nün altından, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün üstünden geçtikten sonra Yıldız Sarayı’na inen bir rota düşünün ya da Uludağ’da vadiler arasında sportif bir gezi düşünün” diyerek uçan araba hayallerini dile getirdi.
8/27
“HAVA TAKSİLER OLACAK”
Uçan Araba Cezeri için ikinci fazda hava taksi işletmelerinin olacağını ön gördüklerini dile getiren Yağcı, bu taksi hizmetinin Yenikapı- İstanbul Havalimanı gibi belirli lokasyonlar arasında çalışmasının beklenebileceğini söyledi. Bu ticari fazdan sonra Cezeri’nin bireysel kullanıma geçeceğini düşündüklerini dile getiren Yağcı, nihai kullanıcı için hukuki hazırlıkları ve yerel yönetimlerin düzenlemelerine dikkat çekti.
9/27
“3-5 YIL İÇİNDE BİRİNCİ FAZ BAŞLAR”
Toplantıda en kritik verilerden biri olan zaman tahminini de paylaşan Yağcı, “3-5 sene içerisinde birinci faz, 5-8 sene arasında inci faz, 10 sene sonrasında ise 3 faz hayata geçmiş olur” dedi. Burada konuştuğumuz teknoloji geleceğin teknolojisidir diyen Yağcı, bu sürece hazırlık yaptıklarını dile getirerek, ‘Otomobilde kaçırdığımız treni, inşallah burada kaçırmayacağız. Hedefimiz budur.’ dedi.
10/27
“OTOMOBİL KULLANMAKTAN KOLAY OLACAK”
Cezeri’nin şehir için tasarlandığına dikkat çeken Yağcı, aracın yüzde 100 elektrikli, minimum havacılık bilgisi ile uçabilme, varış noktası girilebilme ve otomatik sistem kontrolü şartlarına göre hazırlandığına dikkat çekti. Cezeri’nin minimum havacılık bilgisiyle uçurulabileceğini söyleyen Yağcı, “Harici bir lisans gerektirmeyecek. Araca gideceğiniz adresi gireceksiniz, sizi daha önce belirlenmiş rotadan ve yükseklikten ilgili yere götürecek. Bir buna otonomun havadaki karşılığı olarak “aeronom” diyoruz” dedi. Nihai ürünün kullanıcılar için çok kolay kullanımı olacağını belirten Yağcı, “otomobil kullanmak için gaz freni trafikte araç kullanmayı öğrenmek gerekirken, Cezeri’de acil durumlar dışında müdahale gerekmeyecek, hatta bu acil durumlar için yapay zekâ da kullanılabilir” dedi.
11/27
“YENİKAPI’DAN 30 KM MENZİLDE…”
İstanbul’da Yenikapı merkez olarak alındığında 30 km yarıçapta nüfusun yüzde 80’inin yaşadığına dikkat çeken Yağcı, 70 km menzilde Yalova, Gebze, Şile gibi yerlere ulaşılabileceğini haritada örnekleriyle anlattı. Yağcı, Cezeri’nin şehirlerarası kullanımının tamamen batarya teknolojisine bağlı olduğunu söyledi.
12/27
TECRÜBE CEZERİ’YE AKTARILDI
Cezeri’nin yazılımında TB2 SİHA avniyoniklerinin kullanıldığını belirten Yağcı, bu sistemlerin daha önce 130 bin saat denendiğini, kendini ispatladığına dikkat çekti. Hiçbir şeyi şansa bırakmamak için yedekli itki, avniyonik ve güç mimarisi kullandıklarını ifade eden Yağcı, 4 motor 4 pervane bozulsa bile Cezeri diğer 4 motor 4 pervane ile yere inebileceğini, hatta son kullanıcı için balistik paraşüt bile eklenmesinin planlarında olduğunu söyledi.
13/27
“FESTİVAL SONRASI UÇUŞ TESTLERİ BAŞLAYACAK”
Aracın bütün yapısalının karbon fiberden yapıldığını, dayanıklı bir konstrüksiyonu olduğunu, bataryaları ve pervaneleri hariç 100 kilogram altında olduğunu belirten Yağcı, festival sonrası uçuş testlerinin başlayacağı bilgisini verdi. Cezeri’de sabit hatreli pervaneler kullandıklarını ifade eden Yağcı, bunun sebebinin mekanik kargaşadan kaçınarak güvenliği arttırmak olduğunu belirtti.
14/27
“YAKINDA KARGO KABİNLİ CEZERİ GELİYOR”
Etkinlikte Cezeri’nin farklı modellerinden de bahseden Yağcı, “Yakında kargo kabinli olanını da tasarlıyoruz hatta kargo kabinli Cezeri’yi yolcu kabinli olandan daha önce havada görmeniz olası’ bilgisini paylaştı. Toplantı sonrası kargo kabinli Cezeri detaylarını sorduğumuz Yağcı, yolcu kabinliye benzer olmakla birlikte kargonun bir sürgüyle uçan arabaya sabitleneceği bir sistem düşündüklerini, kargonun Cezeri’ye kilitlenerek taşıma işleminin yerine getirileceğini, bunun şehir için largo taşımalarında oldukça faydalı olacağına inandıklarını ifade etti.
15/27
“OTONOM ARAÇLARA YAZILIM SAĞLANABİLECEK”
Cezeri’de yapay zeka destekli uçuş sistemi kullandıklarını belirten Yağcı, gelecekte ihtiyaç olursa otonom otomobillere yazılım sağlayabilecek durumda olduklarını söyledi. Seyir hızını yazılımsal olarak 100 km ile sınırladıklarını belirten Yağcı, teorik hızın bunun çok üstünde olduğu bilgisini verdi. Bu araçların daha hızlı uçmalarının korkutucu bir deneyin olabileceğini belirten Yağcı, yapılan simülasyonlarda bunu denediklerini, ileriye hızlanmak için arka pervanelerin hızlanması sonucu aracın öne eğilmesiyle birlikte havada asılı bir halde iken bunun kötü bir deneyim olabileceğini söyledi.
16/27
“İSTANBUL’UN HER NOKTASINA ULAŞABİLECEKSİNİZ”
Cezeri’nin son ürününün bir saat havada kalacak şekilde tasarladıklarını belirten Yağcı, bunu batarya gelişimine bağlı olduğunu ve son üründe İstanbul’un herhangi bir yerinden herhangi bir yerine gitmenin mümkün olacağını, bunun İstanbul gibi kalabalık şehirlerde önemli bir avantaj olacağını dile getirdi.
17/27
“DÖRT METREYE DÖRT METRE BİR BAHÇENİZ VARSA…”
Cezeri’nin 4 metreye 4 metrelik bir bahçeden hareket edebileceğini belirten Yağcı, aracın özel bir kalkış ve iniş alanına ihtiyacı olmayacağını ama bu alanlar için yasal düzenlemelerin gerekebileceğini hatırlattı. Cezeri’nin 2 kişilik ve 4 kişilik modellerinin de tasarlandığın belirten Yağcı, bu modeller için hazırlıkların yapıldığını sözlerine ekledi.
18/27
ONLARCA UÇAN ARABA HAVADA NASIL UÇACAK?
Etkinlikte son olarak uçan arabaların geleceği hakkında öngörülen yolculuk detaylarını paylaşan Yağcı, otoban sisteminin havaya yansımış hali olan ‘aeroban’ sisteminin detaylarını söyle anlattı:
Gelecekte onlarca uçan arabayı göklerde göreceksek, bunların hava trafik kontrol kurallarının çok net şekilde tanımlanmış olması gerekiyor. Biz yerdeki otobanın gökyüzüne taşınmış haline ‘aeroban’ diyeceğiz. Aeroban, 10 ar metre genişliğinde her biri 100 er metre aralığında tamamen düz yolardan oluşacak. Gökyüzüne çıktığımız için 3 boyut avantajı olacak. Bu yollar gidiş dönüş ve diyagonal olarak olacak. Aracımız bir uçuşa kalktığı zaman kendi hızı için belirlenen ‘aeroban’a girecek, herhangi bir insan kontrolüne ihtiyaç olmadan varış noktasına ulaşacak. Şimdiki mevcut uçak sayısının onlarca katı havada uçan araba olacak, bunun insan kontrolüne bırakmadan yapılması zorunlu olacak.
19/27
“BİR KATMAN DOĞU BATI YÖNÜNDE…”
Geleceğin uçan arabalarının havada ilerleyeceği sistemle ilgili öngörünün detaylarını paylaşan Yağcı, havada oluşturulacak matris sistemiyle oluşacak katmanlardan bazılarının doğu batı yönünde bazılarının kuzey güney yönünde uçmak isteyen arabalara hizmet vereceğinin düşünüldüğünü söyledi. Yön değiştirmek isteyen uçan arabaların tabaka aralarında dikey yüz fitlik boşluklardan yükselerek veya alçalarak yollarına devam edeceklerini söyleyen Yağcı, bu sistem hakkında çalışma yaptıklarını ve bu çalışmaları Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü ile yakında paylaşılacaklarının bilgisini verdi.
20/27
“İSTANBUL, KONSEPT İÇİN UYGUN...”
İstanbul’un en yüksek yerini 334 metre yüksekliği ile uçan araba aeroban konseptine uygun olduğunu söyleyen Yağcı, tam otonom kullanılacak sistemde araçların birbirleriyle konuşuyor olacağını söyledi. Araçlardan birinde oluşacak bir sensör arızasının bütün araçlar tarafından biliniyor olacağına dikkat çeken Yağcı, ‘Bu sayede bütün araçlar önlem alıyor olacak” dedi.
21/27
“BELLİ BİR HIZIN ÜSTÜNE ÇIKMAYACAK”
Etkinlik sonrası izleyici sorularını yanıtlayan Yağcı, Cezeri’nin otuma pozisyonunun jiroskop benzeri bir düzenekle yatay konumda tutulmamasının sebebini mekanik karmaşadan uzak durma politikaları ile cevap verdi. Bu araçla insan taşımacılığı yapılacağına vurgu yapan Yağcı, bunun için güvenliğin en üst düzeyde olması gerektiğini, bunun için bu tip düzenlemelerden şimdilik uzak durulduğunu, mühendislik çalışması yapılan prototip sonrasında, 2-3 kişilik nihai Cezeri versiyonlarında bu tip ergonomik sistemlerin düşünülebileceğini dile getirdi.
22/27
“SEN İŞE GİDERKEN CEZERİ KULLANABİLİRSİN”
TEKNOFEST kapsamında düzenlenen Uçan Araba Yarışması katılımcılarının sorularını da yanıtlayan Yağcı, Cezeri’nin ne zaman havada görüleceği sorusuna ‘3-5 sene içinde turistik amaçlı olarak havada görebileceğiz. Sen işe Cezeri ile gidebileceksin’ cevabını verdi. Biz Cezeri’yi 8-10 sene içinde hava trafiğine hazır ederiz diyen Yağcı, havacılık regülasyonların buna hazır olması gerektiğini, bunun için kurumlar arası çalışma yapılması gerektiğini söyledi.
23/27
“KULLANICI İNSİTAYİFİ NE KADAR OLACAK?”
Bir katılımcının Cezeri’nin kullanımı hakkında soru üzerince aracın şehir içinde tam otonom olacağını belirten Yağcı, şehir dışına çıkıldığında belirli limitler dâhilinde kullanıcı tarafından kontrol edilebileceğini dile getirdi. Cezeri’nin temel amacının otomobillerin yerde ne yapıyorsa, onu gökyüzüne taşımak olduğunu belirten Yağcı, hem yerde hem gökyüzünde giden aracın işi zorlaştırdığına, en sağlıklısının tek yanlı sistem olduğuna dikkat çekti.
24/27
“UÇAN ARABA CEZERİ, YERLİ Mİ?”
Uçan Araba Cezeri’nin herhangi bir ihracat lisansına takılmaksızın satılabileceğini, Baykar’ın markası olduğunu ve kritik bileşenlerinin Türkiye’de üretildiğine vurgu yapan Yağcı, bu anlamda yerli bir ürün ortaya koyduklarını ifade etti. “Uçuş kontrol ve sensör sistemi tamamen bize ait” şeklinde sözlerini sürdüren Yağcı, ilk çizikten itibaren nihai ürüne kadar nasıl gelindiğinin ortada olduğunu dışarıdan alına elektrik motoru ve pervane gibi parçaların ayrı üretim disiplini olduğu için içeride yapılmadığını söyledi. TEKNOFEST’te yerli elektrikli motor üreticisiyle görüştüklerini belirten Yağcı, elektrik motorunun ve pervanenin kritik bir lisansa sahip olmadığını ve Cezeri’nin seri üretimi sırasında Türkiye’den temin edilebileceğini ifade etti.
25/27
“YILDIRIM İÇİN ÖZEL DÜZENEK OLACAK MI?”
Yıldırım çarpmalarına karşı nasıl bir önlem alındığına ilişkin soruya da cevap veren Yağcı, Bayraktar TB2’de önlem için kullanılan sistemin Cezeri’ye adapte edileceği bilgisini verdi. Katılımcılardan gelen soru üzerine Cezeri isminin kaynağı ile ilgili bilgi veren Yağcı, uçan araba için 12. yüzyılda yaşayan sibernetik biliminin kurucusu sayılan İslam âliminin adını seçtiklerini, logolarını da aynı âlimin fil şeklinde yaptığı saatten geldiğini belirtti.
26/27
