Tarçın, kişniş, kimyon... Hangi baharat hangi organa iyi geliyor?

Mis gibi kokan tarçına bu keskin ve tarçına has kokuyu veren madde sinnamaldehit adlı bileşiktir. Bu bileşik tarçının tıbbi bir baharat olarak kullanılmasında rol oynar. Tarçın aslında kabızlık ve karın ağrılarının azalmasına yardımcı olur. Tarçın kullandığınızda ülserden korunursunuz, alerjenlere karşı vücudu temizlersiniz, damar açıcı etkisinden dolayı tansiyonu dengeler ve bakterilerin aşırı çoğalmasını engelleyerek enfeksiyonlardan korunursunuz.

Hazımsızlığı gidermek için kullanılan kimyon ayrıca çok iyi gaz gidericidir. Mesela kuru baklagilleri oda ısısındaki suda 12-24 saat kadar beklettikten sonra ıslatma suyu dökülüp az suda düdüklü tencerede kimyon ile pişirildiğinde gaz yapıcı etkisi de kaybolmaktadır. Kronik kabızlığı olanlar mutlaka düzenli olarak kimyon kullanmalıdır. Çünkü kimyon sindirim kanalını uyarıcı, sindirim sistemindeki enzimlerin de çalışma kapasitelerini arttırıcı etkiye sahiptir. Kimyonda terpenler, fenoller, flavonoidler ve alkaloidler gibi potansiyel sağlığı iyileştirici birçok besin öğesi mevcuttur. Bu besin bileşenleri vücudu zararlı maddelerden arındırır ve bedenin iç temizliğini destekler.

Allisin biyoaktif bileşiği içeren sarımsak tansiyon dengeleyici ve doğal antibiyotik olarak biliyoruz ancak bu sülfürlü özel bileşiğin karaciğerde toksinlerin bedenden uzaklaştırmasını kolaylaştırırken mükemmel kolesterol düşürücü olduğu da bilimsel kanıtlar arasındadır. Bu nedenle sağlıklı bireyler elbette sarımsağı her gün yemeli. Ama özellikle kalp hastaları, hipertansiyon sorunu olanlar, kan yağları yüksekliği ile giden ailesel hipertrigliseridemi gibi rahatsızlıkları olanlar için tıbbi etkisi sebebiyle muhakkak günde en az iki diş olacak şekilde tüketmeleri çok önemlidir. Aktif ülseri olanların ve kanama riskli hastaların sarımsak tüketirken dikkatli olmalarını da belirtmeliyim.

Literatürde bu ağacın reçinesine sakız ağacı reçinesi deniyor. Bilimsel çalışmalarda ise sandaloz sakızı diye geçiyor. Aslında muhallebi yapımında kullanılan sakız ağacı reçinesi birçok rahatsızlığa deva diyebilirim. Balgam söktürücü, diş etlerini kuvvetlendirmek, ağız kokusunu gidermek için süper etkili olsa da tıbbi olarak mide ve onikiparmak bağırsağı ülserlerinin tedavisinde yararlı olduğu, tıp araştırmalarında belirlenmiştir. Yapılan çalışmalarda, kanda kolesterol ve karaciğer enzimlerini düşürdüğü için kalp hastalıkları, karaciğer yağlanması tedavisinde önemli olduğu bildirilmiştir. Düşük dozda sakız ağacı sakızı yani reçinesi kullanımının kan şekerlerini düşürebildiği gösterilmiştir.

Limonata, çay ve kahveye koyabileceğiniz yıldız anason, gaz söktürücü, mideyi rahatlatıcı ve anne sütü arttırıcı etkileri sebebiyle mükemmel bir baharattır. Hint tıbbında hazımsızlık, şişkinlik, mide bulantısı, karın ağrısı ve romatizmaya iyi geldiği için yaygın kullanılan bu baharatın içinde bulunan uçucu bir yağ olan anetol sayesinde iyileştirici etkisi bulunmaktadır. Suda kaynatıp içerseniz özellikle akciğer mukozal duvarı üzerinde yumuşatıcı etki gösterir. 12 yaşından küçük çocuklarda kullanılmasını tavsiye etmediğim yıldız anason, uzun süreli kullanımlarda kusma hatta baş ağrısına neden olabilir.

Zencefilin sağlığa faydalı etkisinin; polifenoller, flavonoidler ve beta karoten gibi farklı antioksidanlara bağlı olduğunu biliyoruz. Ve zencefil demir, bakır, manganez, krom ve çinko gibi metabolizmamızı hızlandıran en önemli minerallerin de süper kaynağı. Burada dikkat etmemiz gereken en önemli noktanın zencefilin mutlaka taze kök olarak tüketilmesini sağlamak. Çünkü taze kök zencefilde metabolizmayı düzene sokan bu besin bileşenleri daha fazla bulunmakta. Genel kanser tedavilerinde uygulanan kemoterapinin en sık gözlenen yan etkisi olan tat kaybı ve bulantı şiddetini azaltmak için de kullanılabilir.