GÜNCEL
Eklenme tarihi: 15 Ağustos 2017 Salı 11:16
İşte Türkiye'nin ilk gezegen keşfinin yapıldığı gözlemevi
Geçtiğimiz günlerde, Ankara Üniversitesi ve Ege Üniversitesinde görevli öğretim üyesi üç Türk bilim insanı ile bir doktora öğrencisinin, Güneş sistemine 212 ışık yılı uzaklıkta Jüpiter benzeri bir 'öte-gezegen' keşfettiği açıklandı. Bu keşif Türkiye tarihinde bir ilk olarak nitelendirildi. İşte bu keşfin gerçekleştiği gözlemevimiz...
1/8
Tübitak Ulusal Gözlemevi, deniz seviyesinden 2500 metre yükseklikte bulunan Bakırlıtepe, Antalya’nın batısında yeralan Beydağları’nın en yüksek zirvelerinden birinde kurulu, 1997 yılından bu yana hizmet vermekte ve birçok araşrımaya ev sahipliği yapmakta.
2/8
Türkiye'nin ilk Ötegezegen keşfinin yapıldığı yer Tübitak Ulusal Gözlemevi ve keşfin yapıldığı teleskop ise ülkemizin en büyük optik teleskopu olan RTT150 teleskopu.
RTT150 teleskopu'nun kısa hikayesi
(Russian Turkish Telescope) Rusya ile Türkiye arasında imzalanan bir protokol çerçevesinde 1998 yılında kuruldu ve ilk Işık Eylül 2001'de alındı. Üyeleri, TÜBİTAK, Kazan Federal Universitesi ve Rusya Bilimler Akademisi Uzay Araştırmaları Enstitüsü'dür. St. Petersburg'daki LOMO fabrikasında yapıldı ve Özbekistan'da Maidanak Gözlemevi'nde bir eşi bulunuyor.
3/8
Ayrıca teleskopa Japon gökbilimcilerden gelen bir teklifle bir iyot hücresi eklendi.
4/8
RTT150 teleskopu ile çekilmiş bazı gökcisimleri
5/8
Sarmal Gökada, Ulusal Gözlemevi'nden rtt150 telekopu ile çekildi
6/8
Ulusal Gözlemevi'nden rtt150 telekopu ile çekilmiş Yaklaşık 3000 ışıkyılı uzaklıkta bulunan bu gezegenimsi bulutsu, ngc2438
7/8
Ulusal Gözlemevi ve rtt150 telekopu ile çekilmiş Jüpiter gezegeni
O keşif
Ankara Üniversitesinden Yard. Doç. Dr. Mesut YILMAZ, Prof. Dr. Selim Osman SELAM ve doktora öğrencisi İbrahim ÖZAVCI’nın, Ege Üniversitesinden de Prof. Dr. Varol KESKİN’in araştırmacı olarak katıldığı uluslararası ekip, gözledikleri 50’den fazla yıldızdan biri olan ve HD 208897 olarak bilinen dev bir yıldızın etrafında yörüngede dolanan Jüpiter boyutlarına yakın bir gezegen keşfetti. Yeni bulunan bu ötegezegenle ilgili makale 6 Ağustos'ta arXiv preprint sunucusunda ayrıntılı olarak yayınlandı.
HD 208897 adlı yıldız, Dünya'dan 212 ışıkyılı kadar uzakta bulunan K0 tayf türünde dev bir yıldızdır. Güneşimizden beş kat daha büyük yarıçapa sahip olan bu dev yıldızın kütlesi yaklaşık olarak 1,25 Güneş kütlesi kadardır. Metalce zengin olan bu kırmızı dev, evriminin bu aşamasının erken evresindedir.
50 kadar evrimleşmiş G ve K tayf türünden yıldızların etrafında bileşen yıldız ve gezegenleri araştırmak için 2007'de başlatılan çalışmada halen sürmekte olan çok sayıda gözlem yapıldı. Bu araştırmada gözlenen 50 yıldızdan 13’ünde dikine hız değişimleri belirlendi.
Uzun yıllar süren gözlemlerde HD 208897 adlı yıldızda dönemli bir dikine hız değişimi belirlendi. Bu değişim de görülmeyen bir bileşenin varlığını ortaya koydu.
Yeni bulunan gezegenin kütlesinin en az 1,4 Jüpiter kitlesi kadar olduğu, yıldızından yaklaşık olarak 1,05 AB (1 AB, Güneş ile Dünya arasındaki uzaklık) uzaklıkta olduğu ve pek basık olmayuan yörüngesinde 353 günlük bir dönemle dolandığı hesaplandı. Bu yıldızın etrafında belki de başka ve daha küçük kütleli gezegenler de bulunabilir. Bunun sürmekte olan gözlemler gösterebilir.
Gökhan ERTAŞ/star.com.tr
8/8
