İstanbul'un ağaçları istilacı böcek türü nedeniyle tehlike altında

Teke böceğinin zarar verdiği ağaçlar kuruma ve yok olma durumuyla karşı karşıya. Uzmanların ithal edilen bitkiler üzerinden ülkemize giriş yaptığını düşündüğü Turunçgil Uzun Antenli Teke Böceği İstanbul'da bulunan özellikle Akçaağaç ve Çınar ağacı gibi türlere ciddi zararlar veriyor.

Teke böcekleri yumurtalarını ağaçların kabuklarının altına yerleştiriyor. Yaklaşık 7 ayın ardından o yumurtalar çatlıyor ve larvaya dönüşüyor.

En büyük zararı larva döneminde veren teke böceği beslenmek için ağacın içerisindeki dokuyu yiyor. Ağaçların içerisinde oluşan bu boşluklar ağacın beslenmesine engel oluyor ve ağaçların devrilmesine yol açıyor.

2 AYDA 180 AĞAÇ KESİLMEK ZORUNDA KALINDI

İlk olarak 2014 yılında İstanbul'da görülen bu türle mücadele devam ediyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Park ve Bahçeler Müdürlüğü ekipleri teke böceği ile mücadele kapsamında 2 ay içerisinde 180 adet ağacı kesmek zorunda kaldı. Ekiplerin yaptığı incelemelerde yaklaşık 800'e yakın ağaçta larvaların olduğu öğrenildi.

''ANAVATANI ASYA'NIN DOĞUSU''

Turunçgil Uzun Antenli Teke Böceği hakkında konuşan İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Orman Entomolojisi ve Koruma Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erdem Hızal, "Bu böceğin Türkiye'de tek bir türü bulunuyor. Bu böceğin anavatanı Asya'nın doğusu, Çin, Kore ve Japonya'da görüldüğü tespit edilmiş. Bu tür, ithal edilen bitkiler aracılığıyla ülkemize geldi. Gümrüklerimizde sıkı denetim yapılmasına rağmen böceklerin farklı evreleri bulunuyor. Yumurta dönemi, larva dönemi, ergin dönemi ve pupa dönemi. Yumurta veya larva döneminde bitkinin içerisinde olduğundan ne kadar dikkat edilse de gözden kaçabiliyor. Türkiye'nin doğasına özgü bir tür değil. İstilacı tür olarak nitelendiriyoruz. İstilacı türlerin bazı özellikleri var. Bulundukları doğal ortamın dışına gittikleri yerlerde yırtıcıları yok. Doğal düşmanları olmadığı için de çok rahat gelişebiliyor" dedi.

"İSTANBUL'DA BİRİNCİ DERECEDE KONUKÇUSU AKÇAAĞAÇLARI"

Teke böceğinin ağaçlar için tehlikesinden bahseden Doç. Dr. Erdem Hızal, "Böcekleri iki gruba ayırıyoruz genelde. Sağlıklı ağaçlara gidenler veya ölmüş ya da ölmekte olan ağaçlara giden türler diye. Bu böceğin çok zararlı olmasının nedeni sağlıklı ağaçlara giden türlerde yer alması. İstanbul'da birinci derecede konukçusu Akçaağaçları. Akçaağaçları öncelikli olarak tercih etmekte ve daha sonra At kestanesi, Çınar, Kavak gibi türler gelmekte. Bu böceğin asıl zararını larvaları yapmaktadır. Ergin böcekler ağaçların dallarındaki kabukları ve yaprakların ana damarlarını yiyerek beslenirler. Bu beslenme sonucu ufak zarara sebep olmaktadırlar. Ama larva döneminde yumurtadan çıktığı andan itibaren ağacın gövdesinden beslenerek zarar vermekte'' şeklinde konuştu.

''AĞAÇLARI KESMEK BİLE TEK BAŞINA YETMİYOR''

Teke böceği ile mücadele yöntemini anlatan Doç. Dr. Hızal, "Bu böcekle iki yöntemle mücadele edebiliyoruz. Bir ergin döneminde bir de larva döneminde mücadele edebiliyoruz. Ergin döneminde Tarım ve Orman Bakanlığı'nın tavsiye niteliğinde önerdiği ilaçları İstanbul Büyükşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü kullanıyor. Önerilen araçları ergin haldeki böceklerin bulunduğu ağaçların tepe tacına ve gövdesine uyguluyor ve böcekler ölüyor. Diğer bir yöntemse larva döneminde yapılan yöntem. Ağaçların kesilerek alandan uzaklaştırılıp yongalanması şeklinde oluyor. bu ağaçları kesmek yetmiyor. Çünkü larvaların gelişimi bu ağaçların içerisinde devam ediyor. Bu yüzden muhakkak suretle yongalanması gerekiyor. Aksi takdirde böcekle mücadele etmiş olmuyorsunuz'' dedi.

''AĞACI KURTARMA NOKTASINDA HANGİ DÖNEMDE OLDUĞUNU BİLMEK ÖNEMLİ''

Teke böceğinin yaşam döngüsünü anlatan Hızal, "Ergin dönemini biz mayıs sonundan itibaren bu sene havalar biraz sıcak gitti belki biraz daha erken olabilir. Mayısın son haftasından itibaren görmeye başlarız. Ağustos'un ilk haftasına kadar bunları görme şansımız olabiliyor. Bu böceğin bulunduğu ağacı kurtarmak için hangi dönemde olduğunu bilmemiz gerekiyor. Ergin döneminde görüldüyse ilaçlama ile ağaç kurtarılabilir. Ancak larva dönemindeyse ağacı kesmekten başka çare yok. Primer zararlı bir böcek yani sağlıklı ağaçlara giden bir böcek. Yani o ağaca müdahale etmezseniz hemen iki ağaç ötesindeki sağlıklı ağaçları yok edebilir" diye konuştu.

''BU BÖCEĞİN ZARARINI LARVASI VERİYOR''

Teke böceği ile mücadele eden ekipte yer alan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Avrupa Yakası Park ve Bahçeler Müdürlüğü Zirai Mücadele Şefi Hale Günkut yaptıkları işlemler hakkında bilgi verdi. Hale Günkut, "Bu böceğin zararını larvası veriyor. Ağacın içerisinde odun dokusunda beslenerek ağacın kurumasına sebep oluyor. Teke böceği ile mücadele kapsamında bu yıl için 180 tane ağacı kestik. Şu anda Sultangazi'de kesiyoruz. Bunun öncesinde Fatih'te, Gaziosmanpaşa'da, Zeytinburnu'nda birçok alanda ağaç kesimi yaptık ve devam edeceğiz. Bu sene için daha yolun başındayız. Şu ana kadar larvaların olduğu 800 küsür ağacımız var. Bu rakam artabilir. Bu çalışma ilçe belediyelerle ortaklaşa yaptığımız bir çalışma ve bize onlardan da dönüş oluyor. Tarım ve Orman Bakanlığı bizi bu çalışmalarda denetliyor" dedi.

''İLK OLARAK 2014 YILINDA FATİH'TE TESPİT EDİLDİ''

Böceğin en çok akçaağacı sevdiğini belirten Günkut, "İlaçlama yüzde yüz başarılı değil maalesef. Çünkü bu böcek dünyadaki en tehlikeli üçüncü böceklerden birisi. Akçaağaç ve çınar da yoğun olarak bulunuyor. İlaçlamayla elimizden geldiğince kurtarmaya çalışıyoruz ama yüzde yüz başarı olmuyor. Böceğin en çok zarar verdiği ve sevdiği ağaç Akçaağaç, çınar ve oya ağacı. Bunların dışında Söğüt'te ve Kavak'ta da görünüyor. Bunların dışındaki hemen hemen bütün ağaçları dikebiliriz. Bizler de zaten kesilen ağaçların yerine Akçaağaç diktirmemeye çalışıyoruz. İlk olarak 2014 yılında Fatih'te tespit ettik bu böceği. Fatih ve Zeytinburnu en çok görülen bölgeydi. Bu böcek şu anda Zeytinburnu'nda bayağı bir minimize oldu. Sultangazi, Gaziosmanpaşa ve Esenyurt'ta görülüyor. Gelen ihbarları değerlendiriyoruz."