• $32,3958
  • 35,1019
  • 2326.94
  • 9089.3
22 Mart 2020 Pazar 09:14 | Son Güncelleme:

Yüz yıl önce atılan manşetler sanki bugünü anlatıyor: İşte salgının asırlık tarihi

Yüz yıl önce atılan manşetler sanki bugünü anlatıyor: İşte salgının asırlık tarihi

İnsan hayatının her alanını küresel çapta etkisi altına alan ve her gün yüzlerce insanın ölümüne neden olan koronavirüs (Kovid-19), geçmişte yaşanan benzer felaketleri akıllara getirdi. Araştırmacı yayıncı İsmail Şen'in arşivinde bulunan kupürler, salgının (pandemi) bir asırlık tarihine ışık tuttu.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından “önlenebilir bir pandemi” olarak ilan edilen koronavirüs (corona virüs) salgını, günbegün küresel çapta yüzlerce can almaya devam ediyor. Spordan siyasete, ekonomiden sanata, sosyal ilişkilerden günlük yaşama dek hayatın tüm rutinlerini altüst eden koronavirüs, tarihte yaşanmış olan benzer felaketleri akıllara getirdi.

Araştırmacı yayıncı İsmail Şen’in arşivinde yer alan bilgiler, günümüzden 130 yıl öncesine dek dünyanın çeşitli bölgelerinde etkili olmuş bazı salgınlara ilişkin detaylar barındırıyor. Söz konusu arşivde yer alan kupürler, 1890’dan günümüze salgın süreçlerinde nasıl bir iletişim kampanyası yürütüldüğünü, neler yayımlandığını, neler yaşandığını ve o günler ile bugün yaşananlar arasındaki benzerlikleri gözler önüne serdi.

Fransız dergisi Le Grelot 12 Ocak 1890 tarihli sayısının kapağını “Herkes grip” başlığıyla çıkarmış. İlginç olan ölüm tehdidi olarak çizilen hastalığı engellemek için etrafında dans eden ilaçlardan biri kinin... Yani o günlerde de sıtma ilacı grip tedavisinde kullanılmış.

11 Ocak 1919 tarihli Karagöz dergisinin dördüncü sayfasındaki karikatür savaş yıllarında İstanbul’un yakasını bırakmayan kolera salgınıyla ilgili.

O yıllardaki karikatürlerde hep elinde tırpanla bir iskelet olarak çizilen kolerayı tekmelerken Karagöz ile Hacivat şunları söyler:

“Karagöz – Defol git! Bir daha bu semtlere uğrama!

Hacivat – Karagöz bu bela başımızdan defolup gidiyor. Allah bizi diğer belalardan korusun!”

1919 yılında Amerikan gazetelerinde yayınlanan gripten korunmakla ilgili maskenin ve temizliğin önemini vurgulayan ilanlardan biri:

“Gripten korunmak için!

Kimsenin nefesiyle temas etmeyin.

Ağzınızı ve dişlerinizi temizleyin.

Öksürmekten ve hapşırmaktan kaçının.

Üşütmeyin, temiz hava ve güneş ışığı alın.

Bardak havlu gibi eşyaları ortak kullanmayın.

Öksürür ve hapşırırken ağzınızı kapatın.

Endişe, korku ve tükenmişlikten kaçının.

Eğer hava soğuksa evde kalın.

İşinize veya ofisinize yürüyün.

Hasta odalarında resimdeki gibi bez maske takın.”

Yeni Zelanda’da yayınlanan The New Zealand Observer dergisinin 16 Kasım 1918 tarihli sayısında yayınlanan karikatürde, Halk Sağlığı Bakanı İspanyol Gribi salgınını yönetmeye çalışırken “Halk Komitesinin” yardım çabaları bugüne ne kadar da benziyor.

5 Ekim 1918 tarihli The Seattle Daily Times gazetesinin manşeti de sanki günümüzde atılmış gibi: “Kiliseler, okullar gösteriler (tiyatro ve sinemalar) kapandı”

Manşet altında salgın yüzünden tüm sosyal faaliyetlerin yasaklandığı belirtilmiş.

Maskenin önemi yüz yıl önce de fark edilmiş. Gazeteler, “Her gün, tüm kıtalarda binlerce kişinin ölümüne yol açan” salgından korunmak için 35 cent karşılığı maske kullanmanın önemini vurgulayan reklamlarla dolu.

New York Sağlık Departmanının 9 Kasım 1918 tarihli haftalık bülteninin kapağında, hastalığı yaymamak için hapşırırken partiküllerin yayılmaması için dikkat edilmesi öneriliyor.

Virginia Eyalet Sağlık Kurulunun gripten korunmak için izlenmesi gereken iki basit kuralı anlattığı afişte bugün artık yapmayı tamamen bıraktığımız “sabit kalem ıslatmaktan” da uzak durulması gerektiği vurgulanıyor.

Biri ortalık yerde hapşırdığında ne oluyorsa o günlerde de aynısı oluyormuş. İşte 24 Mayıs 1919 tarihli dergiden yansıyan Karagöz hapşırınca olanlar:

“Hacivat – Aman Karagöz! Nedir bu koşuşma! Birbirine giriyorlar!

Karagöz – Bir şey yok canım, ben biraz gürültülü aksırdım da ondan ürktüler!”

Amerikan Beysbol Büyükler Ligi Pasedane ve Standard Murphy takımlarının tüm maça maske ile çıktıklarını gösteren 10 Şubat 1919 tarihli kupür. The Richmond Palladium and Sun Telegram gazetesinin haberindeki fotoğrafta takımın maskotu olan köpeğin de maske takması, dönem gazeteciliği hakkında da bilgi veriyor.

Dış ticaret açığı yüzde 44,2 azaldı
Dış ticaret açığı yüzde 44,2 azaldı

Dış ticaret açığı yüzde 44,2 azaldı

Emeklilere indirimli bilet müjdesi!
Emeklilere indirimli bilet müjdesi!

Emeklilere indirimli bilet müjdesi!

Tam 1,5 milyar... Dış kaynak akışı bu yıl da hız kesmedi
Tam 1,5 milyar... Dış kaynak akışı bu yıl da hız kesmedi

Tam 1,5 milyar... Dış kaynak akışı bu yıl da hız kesmedi