• $32,3476
  • 35,1448
  • 2307.78
  • 9079.97
17 Mart 2022 Perşembe 16:28 | Son Güncelleme:

Arap yarımadası'da Ukrayna konusunda ABD baskı

Arap yarımadası'da Ukrayna konusunda ABD baskı
AA

Rusya-Ukrayna savaşında ihtiyatlı bir tutum sergileyen petrol üreticisi ülkelerden Suudi Arabistan ile Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) ABD'nin özellikle enerji alanındaki baskılarıyla karşı karşıya kaldığı görülüyor.

ABD'nin Orta Doğu'da müttefik olduğu devletlerin çoğu Washington'dan bağımsız siyaset geliştirerek enerji ve gıda politikalarında ekonomilerine olumsuz yansıyabilecek duruş sergilemekten kaçınıyor.

Eski ABD Başkanı Barack Obama yönetiminin İsrail hariç Körfez ülkeleri başta olmak üzere bölge ülkelerinin çoğuyla irtibatı kesme adımından bu yana bölgedeki pek çok ülke, Çin ve Rusya ile stratejik ilişkiler kurdu.

Bölge ülkelerinden Suudi Arabistan ve BAE, 24 Şubat'ta başlayan Rusya-Ukrayna savaşında ne Kiev'i destekleyen ABD'nin yanında ne de Moskova'nın yanında durmaksızın çizginin dışındaki konumunu koruyor.

- ABD BASKILARI

Suudi Arabistan ve BAE, varili 140 dolara kadar yükselen petrol fiyatlarında beklenen yeni artışları önlemek için küresel pazara petrol pompalamasını artırma konusunda hâlâ ABD baskısıyla karşı karşıya kalıyor.

Suudi Arabistan, -Rusya'nın yanı sıra- küresel piyasadaki fiyatları belirli bir seviyede tutmak için açığı telafi etme kabiliyetine ve petrol fazlasına sahip tek petrol üreticisi ülke olarak öne çıkıyor. Riyad, bu özelliği siyasi olarak kullanabilme imkanına sahip.

Suudi Arabistan, küresel petrol piyasasında arz-talep dengesi olduğuna inanıyor.

Ancak Batılı enerji uzmanları, Suudi Arabistan ile BAE'nin ABD'nin küresel piyasaya daha fazla petrol ihraç edilmesi isteğini yanıtsız bırakacağını düşünüyor. Uzmanlar iki körfez ülkesinin bunu, ABD'nin Ukrayna'ya açtığı savaş nedeniyle Rusya'dan petrol tedarikinin engellenmesi kararının yansımalarından kaçınmak için yaptığını savunuyor.

- PUTİN VE VELİAHT PRENS BİN SELMAN'IN İLİŞKİSİ

Buna karşın ABD'li uzmanlar ise Riyad-Washington ilişkilerinin yanı sıra Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman arasında güçlü ilişkiler bulunduğunu belirtiyor. Uzmanlar, bu güçlü ilişkinin, Suudi Arabistan'ın ekonomik ve askeri alanlarda Moskova'ya yönelik daha çok açılım yapan bir siyaset izlemesine neden olduğunu ifade ediyor.

Bu politikalar, Yemen'deki savaşta "varsayılan Suudi ihlalleri" bahanesiyle Riyad'a silah tedarikinin askıya alınmasının aralarında yer aldığı ABD Devlet Başkanı Joe Biden yönetiminin birtakım kararından sonra gelişti.

Basında yer alan haberlerde, Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz ile görüşmek ve petrol ihracatını artırmaya teşvik etmek üzere Riyad ziyareti planlıyor. Ancak böyle bir ziyaret, Biden'ın Veliaht Prens Bin Selman ile de görüşmesini gerektiriyor. Bu durum da Bin Selman'ın uluslararası konumunu güçlendirecektir ki, ABD Kongresi ile ABD'de karar mekanizmasında yer alan yetkililer buna açık şekilde karşı.

Ayrıca ABD-Suudi Arabistan ilişkileri uzmanlarına göre, böyle bir ziyaretin hedeflerine ulaşması beklenmiyor.

- KARŞILIKLI ÇIKARLAR

ABD'nin Suudi Arabistan ve BAE ile ilişkileri iki ülke açısından hala karşılıklı çıkara dayanıyor. Biden yönetimi, ne Yemen'deki Husilerin yeniden "terör listesine" alınması yönünde ne de İran nükleer dosyası görüşmelerine ilişkin bir adım atmadan Abu Dabi ile Riyad'ın taleplerine yanıt vermesi konusunda baskı yapmaya çalışıyor.

Nükleer silah dosyasında Tahran'ın yeni bir anlaşmayı imzalamasına karşılık Biden yönetiminin daha fazla taviz verebileceği görünüyor. Ancak bu durum Suudi Arabistan ve BAE'nin bakış açısıyla uyuşmuyor.

Yemen konusunda ise İran tarafından desteklenen Husiler, Suudi Arabistan ile BAE'de enerji alanları, havalimanı, önemli tesisleri ve bölgeleri zaman zaman hedef alıyor. ABD, on yıllardır müttefiki olan iki devlete taahhütlerini yerine getirmiyor.

ABD'nin BAE ve Suudi Arabistan'la karşılıklı baskı politikası, Abu Dabi ile Riyad'ın Amerikan yönetiminin Rusya'ya uyguladığı yaptırımlara uymamalarında ve Rus bankalarıyla finansal işlemlerin devam etmesinde açıkça görülüyor.

Buna ek olarak ABD, Suudi Arabistan'la doğrudan bağlantılar kurmazken Veliaht Prens Bin Selman, Ukrayna krizini, küresel petrol piyasalarını görüşmek üzere Putin tarafından 3 Mart'ta telefonla arandı. Bin Selman, görüşmede, ülkesinin petrol piyasalarının dengesini ve istikrarını koruma konusundaki istekliliğini teyit etti.

- ARABULUCULUK HAMLESİ

Riyad, Washington'un bazen baskı niteliği taşıyan çağrılarına yanıt vermediği için, ABD yönetimi, İngiltere Başbakanı Boris Johnson gibi Suudi Arabistan ile iyi bağları olan figürlerle arabuluculuk gibi görünen yöntemlere başvurdu.

Johnson dün, küresel piyasalara petrol pompalamayı artırmaları için ikna etme girişiminde bulunmak amacıyla BAE'ye, ardından da Suudi Arabistan'a bir ziyaret gerçekleştirdi.

Ancak, Suudi Arabistan hala "OPEC +" grubunun politikalarına bağlı kaldığı ve ABD yönetiminden gelen benzer çağrıları reddettiği için Johnson'un misyonunun başarı şansı zayıf görünüyor.

- SUUDİ ARABİSTAN'IN UKRAYNA KARTI

Uzmanlar, Suudi Arabistan'ın Ukrayna savaşını, "Cemal Kaşıkçı suikastının getirdiği sonuçlar, Riyad'ın Yemen'deki savaşta ihtiyaç duyduğu kaliteli silah ve teçhizatın temini, ülkede insan hakları ihlalleri yaşandığına ilişkin suçlamaların bırakılması, Biden ile Bin Selman arasında doğrudan görüşmenin gerçekleşmesi" gibi konularda istismar ettiği görüşünü paylaşıyor.

Uluslararası insan hakları örgütleri Suudi Arabistan'ı insan hakları ihlalleri konusunda eleştirirken, Riyad yönetimi yargı bağımsızlığını savunduğunu, hukuka bağlı olduğunu ve insan haklarını desteklediğini dile getirerek, söz konusu ihlaller konusundaki eleştirileri "yalan" olarak değerlendiriyor.

ABD yönetimi, Biden'ın Bin Selman ile temas kurmamasına ilişkin gerekçeler sunuyor ve ABD başkanının sadece mevkidaşlarıyla görüştüğünü; Veliaht Prens'le değil, Kral Selman'la temasa geçebileceğini öne sürüyor.

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve en önemli ortağı Rusya dışında OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC + ülkeleri Rusya-Ukrayna savaşı ile ilgili aynı duruşu sergilediler ve fiyatları üreticiler açısından uygun seviyelere getirmek için petrol arzını azaltma konusundaki anlaşmaya sadık kaldı.

- BAE'NİN TUTUMU

Suudi Arabistan ve Irak'tan sonra OPEC'in üçüncü büyük petrol üreticisi olan BAE'nin OPEC ve OPEC +'da Riyad'ın petrol politikasıyla uyum içinde olması iki Körfez ülkesi arasındaki stratejik ilişkilerin derinliğini yansıtıyor.

Suudi Arabistan petrol politikasını değiştirme hazırlığında olduğuna ilişkin herhangi bir işaret vermedi. Bunu Rusya ile ilişkilerini korumak için yapmış olabilir. Petrol fazlası olan BAE ise Washington Büyükelçisi Yusuf el-Uteybe'nin açıklamalarını yeniden yorumladı.

Uteybe, ülkesinin petrol üretimini artırmak istediğini ve OPEC ülkelerini petrol arzını artırmaları konusunda teşvik edeceğini açıklamış, BAE Enerji Bakanı Suheyl el-Mezrui ise OPEC + anlaşmasına ve aylık üretimi düzenleyen mekanizmaya bağlı olduklarını kaydetmişti.

Uzmanlar, BAE'nin, Mezrui'nin açıklamasıyla ortaya koyduğu tutumun Suudi Arabistan ile koordineli olarak belirlenmiş olduğunu ve her iki ülkenin de "OPEC +" ittifakı içindeki müttefikleri Rusya'ya zarar verecek kararlar almak istemedikleri görüşünde oldukları değerlendirmesinde bulunuyor.

Görünen o ki, hem Suudi Arabistan hem de BAE, Ukrayna-Rusya savaşına taraf olmaktan uzak durmaya çalışıyor.

Körfez ülkelerinin özellikle de BAE ve Suudi Arabistan'ın ABD'nin baskılarına boyun eğmemesi ve Rusya-Ukrayna savaşının küresel petrol fiyatları üzerindeki etkilerini azaltmak için petrol arzını artırma çağrılarına direnmesi bekleniyor.

Körfez ülkelerinin ekonomik çıkarlarını korumak konusunda gerçek çıkarları var ve bütçelerindeki mali açığın yükünü hafifletmek için artan petrol fiyatlarından istifade ediyor.

  • SUUDİ ARABSİTAN
Vatandaş, 'Bize neyin sözünü verebilirsiniz?' diye sordu... İstanbul'a yeni metro müjdesi!
Vatandaş, 'Bize neyin sözünü verebilirsiniz?' diye sordu... İstanbul'a yeni metro müjdesi!

Vatandaş, 'Bize neyin sözünü verebilirsiniz?' diye sordu... İstanbul'a yeni metro müjdesi!

Deprem uzmanlarından korkutan İstanbul uyarısı! Riskli ilçeleri açıkladılar
Deprem uzmanlarından korkutan İstanbul uyarısı! Riskli ilçeleri açıkladılar

Deprem uzmanlarından korkutan İstanbul uyarısı! Riskli ilçeleri açıkladılar

Çin, 'Türkiye rekor kırdı' diyerek duyurdu! 'NATO ülkelerinden Ortadoğu'ya kadar...'
Çin, 'Türkiye rekor kırdı' diyerek duyurdu! 'NATO ülkelerinden Ortadoğu'ya kadar...'

Çin, 'Türkiye rekor kırdı' diyerek duyurdu! 'NATO ülkelerinden Ortadoğu'ya kadar...'