• $32,3319
  • 35,0382
  • 2284.65
  • 8980.41
15 Mayıs 2021 Cumartesi 07:00 | Son Güncelleme:

Propoliste sahte ürün çok yaygın

Propoliste sahte ürün çok yaygın
- GÜLCAN TEZCAN / gulcantezcann@gmail.com

Türkiye dünyanın ikinci arıcılık ülkesi. Ancak tüketicinin aldığı propolis ürünlerinin çoğunluğu ne yazık ki hiç propolis içermiyor. Peki bağışıklığımızı güçlendiren ve pek çok sağlık sorununa şifa olan gerçek propolisteki bu sahteciliğin kaynağı ise Çin'den propolis adıyla ithal edilen bir madde.

Pandemi döneminde bağışıklığımızı güçlendirmek için en sık kullandığımız gıda takviyelerinden biri propolis. Antibakteriyel, antiviral, antifungal ve antienflamatuar içeriğinin yanı sıra pek çok farklı rahatsızlık için de önleyici ve tedavi edici özelliği bulunan propolis içeriğindeki etken maddelerden dolayı influenza gibi virüslere karşı en etkili gıdalardan biri. Peki aldığımız her ürün gerçek propolis mi? Propolisin üretim aşamaları ve güvenilir bir ürün hakkında bilmemiz gerekenleri BEE'O Propolis Genel Müdürü Gıda Yüksek Mühendisi Aslı Elif Tanuğur Samancı'ya sorduk.

Propolis nedir, nasıl üretilir?

Propolis arıların bitkilerin yaprak, sap ve tomurcuklarından topladığı tamamen doğal bir arı ürünüdür. Arılar petek gözlerini önce propolisle kaplar, daha sonra üzerine yavrusunu ve gıdasını bırakır. Propolis fenolik flavonoid bileşenler açısından dünyanın en güçlü doğal gıdalarından biridir. Kovandan elde edildiği ham hali ile insan vücudu tarafından sindirilemez. Sindirilebilmesi için mutlaka özütlenerek damla haline getirilmesi ve içindeki balmumunun ayrıştırılması gerekmektedir.

Pandemi propolis kullanımını nasıl etkiledi?

Pandemi ile birlikte insanlar bağışıklık sistemlerinin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha anladı ve besin takviyesi kullanımına yöneldiler. Özellikle dijital platformlarda alanında uzman birçok kişi düzenli besin takviyesi kullanmanın öneminden bahsetmeye başladı. Bunun yanında tabi düzenli beslenme, düzenli uyku, yeterli su tüketimi de oldukça önemli. Besin takviyelerinin başında pandemi dönemi ile popülaritesi artan arı ürünleri geliyor. Biz de Türkiye'nin ilk ve tek yerli inovasyon ödüllü Anadolu propolisi markası BEE'O Propolis olarak pandemi döneminde de yoğun bir şekilde çalışmaya devam ettik. Arı ürünlerine olan talep, bu dönemde dört katına çıktı. Biz de talebi karşılamak için tek vardiyadan iki vardiyaya çıkarak kapasitemizi ve çalışan sayımızı artırdık.

En doğru ve sağlıklı ürün hangisi, tüketici nelere dikkat etmeli?

Ülkemizde ve dünyada halen propolis, arı sütü ve polen gibi baldan başka diğer arı ürünlerinin tebliği bulunmamaktadır. Bundan dolayı, propolis başta olmak üzere piyasada maalesef çok fazla sahte arı ürünü mevcut. Piyasada sahte ve hileli arı ürünleri ile tüketici kandırılıyor ve firmalar arası haksız rekabet yaşanıyor. Yapılan araştırmalar, piyasaya sunulan propolis ürünlerinin etiketlerinde belirtilen miktarda propolis içermediğini, özütleme yönteminin ise yanlış beyan edildiğini gösteriyor. Ayrıca ürünlerin birçoğunda, koruyucu ve katkı maddesi bulunduğu halde, etiketinde beyan edilmiyor.

İstanbul Teknik Üniversitesi'nde yapılan "Dünya pazarından propolis ürünlerinin antioksidan özelliklerinin incelenmesi" adlı çalışmada, 20 farklı ülkeden toplanan 157 adet propolisli üründe fenolik, flavanoid içeriği ve antioksidan kapasitesinin analiz edildiği bir çalışmada, farklı çözgenlerle ekstrakte edildiği iddiası ile satılan propolis ürünleri incelenmiş. Araştırma sonucunda, su ve yağ bazlı olarak satışa sunulan propolis ürünlerinin çok düşük antioksidan aktivite gösterdiği ve propolisin etken maddelerini içermediğini belirlenmiş. Bu ürünler neredeyse hiç propolis içermiyor ve etiket üzerinde beyan edilen içerik düşünüldüğünde, tüketiciler kandırılıyor. Ayrıca ürünlerin birçoğu da koruyucu ve katkı maddesi içeriyor.

Neden sahte ürünler bu kadar yaygın?

Piyasadaki bu sahtekarlığın temel nedeni Çin'den propolis adıyla ithal edilen bir maddeden kaynaklanıyor. Dünyanın en büyük propolis üreticisi Çin olmasına rağmen dünyaya propolis diye sattıkları ürünler maalesef saf propolis değil. Çin'de propolise ağaçların yaprak, sap, tomurcuk ve kabukları öğütülüp katılıyorlar. Silikondioksit ve maltodekstrin ile çoğaltıyorlar. Bu toz maddeyi propolis adıyla piyasaya sunuyorlar. Bu tozu alıp ürünlerinde kullanan firmaların ürünleri maalesef hiç propolis içermiyor.

Ülkemizde propolis üretimi ne durumda?

Türkiye, dünyanın ikinci arıcılık ülkesi. Dünya üzerinde bulunduğu konum itibari ile de endemik bitki örtüsü çeşitliliği, diğer ülkelere kıyasla üç kat daha zengin. Ülkemizde 8,2 milyon arı kovanı ve 72 bin arıcı bulunuyor. Zengin coğrafyamız sayesinde arıcılık ve arı ürünleri üretimi konusunda yüksek potansiyele sahip bir ülkeyiz. Ülkemizde başta propolis olmak üzere, arı sütü, polen, arı ekmeği ve ham bal gibi arı ürünleri de üretiliyor. İstanbul Teknik Üniversitesi'nde yapılan bilimsel bir çalışmada, Anadolu propolisinin, diğer ülkelerde üretilen propolislere kıyasla üç kat daha zengin polifenolik maddeler içerdiği belirlendi. Bunun da Anadolu coğrafyasındaki endemik bitkilerden kaynaklandığı ispat edildi.

Peki bu doğal kaynak nasıl propolise dönüşüyor?

Propolis kovandan alındığı ham hali ile insan tüketimine uygun değildir. Çünkü, propolisin yüzde 50'sini balmumu, geri kalan büyük bölümünü de reçine oluşturur. Propolisin içeriğinde yoğun miktarda olan balmumu insan vücudunda sindirilememektedir. Mutlaka özütlenmesi gerekmektedir. Propolisin tek başına su ya da yağ ile özütlenmesi mümkün değildir. Özütleme işlemi sırasında su ile birlikte mutlaka glikol, etanol, gliserol gibi bir işlem yardımcısı kullanılmalıdır. Aksi taktirde propolisteki faydalı bileşenler (fenolik, flavonoidler) özüte geçmez. Sonuç olarak, tüketiciler propolis alırken, sözleşmeli arıcılık modeliyle üretilmiş ve doğru bir şekilde uzman gıda mühendisleri kontrolünde özütlenmiş yerli Anadolu propolisi olmasına dikkat etmeli. Özellikle GMP, BRC, IFS gibi uluslararası gıda güvenliği ve kalite sertifikaları olan ürünleri tercih etmeye özen göstermeli.

Sizin yerli propolis üretimi hikâyeniz nasıl başladı?

Firmamızı BEE'O Propolis'i 2013 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi ARI Teknokent'te kurduk. Geçtiğimiz sekiz yıllık süreçte daha önce ülkemizde ticari boyutta üretilmeyen ve tamamı Çin'den ithal edilen propolisi yerli olarak üretmeyi başardık. Biz Türkiye'de propolisin özütleme teknolojisini ilk geliştiren firmayız. Patentli ve ödüllü bu teknolojimiz ile elde ettiğimiz propolis, en az 15 farklı fenolik flavonoidler içeriyor ve bunların toplamı ürünümüzün her mililitresinde 3000 mikrogramın üzerinde. Tüm ürünlerimizi Sözleşmeli Arıcılık modeli ile kovandan sofraya izlenebilir bir şekilde üretiyor, İTÜ ARI Ürünleri Mükemmeliyet Merkezi'nde her partisi analiz edilerek kalitesi onaylandıktan sonra tüketicilerimize sunuyoruz.

Sözleşmeli Arıcılık modeli nedir? Bu sistemde nasıl bir üretim anlayışı söz konusu?

Öncelikle arıcılık uzmanlarımız ve ziraat mühendislerimiz eşliğinde, Türkiye'nin dört bir yanındaki arı ürünleri üretebilecek arıcılarla bir araya geliyoruz. İlk olarak, sözleşme yapacağımız arıcının kovanlarının bulunduğu ortamı kontrol ediyoruz. Arılığın, temiz su kaynaklarının bulunduğu yerlerde, çevresinde atık sahaları ve fabrikaların bulunmadığı, otobanlardan uzak ve pestisit kullanılmayan alanlarda olmasına dikkat ediyoruz. Böylece ürünlerimizin doğallığını üretimin her adımında koruyoruz.

Aynı zamanda sözleşmeli arıcılarımızın, iyi arıcılık prensiplerine uygun olarak üretim yapmaları ve üretim esnasında da, kalıntı bırakan zirai ilaç kullanmamaları gerekiyor. Tüm bu detaylar sözleşmemizde yer alıyor ve arıcımızla karşılıklı olarak imzalıyoruz. Arıcılarımızla sözleşmemizi yaptıktan sonra ise onlara propolis ve diğer arı ürünlerini toplayabilmeleri için gereken ekipmanları sağlıyoruz.

Arıcılarımız daha sonra topladıkları arı ürünlerini temiz bir şekilde paketleyip BEE'O tesislerimize gönderiyor. Ürünler, BEE'O Propolis Ar-Ge merkezimizde yer alan laboratuarımızda uzman mühendislerimiz tarafından testlerden geçiriliyor, gıda güvenliğine uygun olarak üretildikleri teyit edildikten sonra ürün formüllerimizde kullanılmak üzere işleme alınıyor. Bu kontrollerden sonra ham hali ile insan tüketimine uygun olmayan propolisi, inovasyon ödüllü ve patentli teknolojimiz ile özütleyerek yüksek etken maddeye sahip sıvı damla haline getiriyoruz. Diğer arı ürünlerini ise kovandan çıktıkları hali ile besin değerlerini koruyarak ürün formüllerimizde kullanıyoruz. Böylece Türkiye'nin ilk ve tek "kovandan sofraya" izlenebilir şekilde üretilmiş arı ürünleri ortaya çıkıyor.

Propolisle ilgili ne tür inovatif ürünleriniz var? Bunların faydaları neler?

BEE'O online ve perakende gıda marketlerinde tüketicilerle buluşturduğumuz markamız. BEE'O UP markamız ise eczanelerde tüketicilerle buluşturduğumuz formüllerden oluşuyor. Piyasada halihazırda propolis, arı sütü, arı ekmeği, polen ve ham bal içeren; katkı, koruyucu içermeyen, tamamen doğal bileşenlerden oluşan, damla, sprey, şurup, karışımlar, tabletler ve ayrıca cilt bakım ürünleri gibi farklı formülasyonlarımız bulunuyor. İnovasyon alanında yaptığımız çalışmalar ve geliştirdiğimiz ürün formülleri ile bugüne kadar çok sayıda ulusal ve uluslararası ödüle layık görüldük. En son geliştirdiğimiz ürünler, tamamen doğal bitkisel yağlardan ve propolis, arı sütü, ham bal gibi doğal arı ürünlerinden oluşan, güneş kremleri, vücut, el, ayak nemlendirici bakım kremleri, pişik önleyici krem, roll-onlar ve dudak bakım kremlerinden oluşuyor. Ayrıca üniversite sanayi iş birliği içerisinde, BEE'O Propolis Ar-Ge Merkezi olarak yürüttüğümüz yüksek lisans ve doktora çalışmaları ve ayrıca klinik araştırmalar var. Hali hazırda 22 farklı üniversite ile birlikte yürüttüğümüz 30 ayrı klinik çalışma, yüksek lisans ve doktora tez çalışmaları devam ediyor.

Arı nesli azalıyor tartışması propolis üretimini nasıl etkiliyor?

İnsan hayatının devamı için en önemli canlılardan biri de arılardır. Bal arılarının görevi yalnızca polen toplamak ve bal üretmek değildir. Arıcılık sektörü, dünyada ve ülkemizde tozlaşmaya da büyük katkı sağlıyor. Gıda üretiminde çok önemli bir yere sahip olan tozlaşmanın yüzde 80'ı arılar sayesinde gerçekleşiyor. Yeryüzünde yaklaşık 150 bin bitkinin döllenmesini ve üremesini sağlayan bu değerli canlıların sayısı her geçen gün azalıyor. Einstein'ın da dediği gibi "Arı yoksa, yaşam da yok." Temel sebep küresel ısınma olurken; hava kirliliği ve tarım ilaçları gibi kontrol edilebilir faktörlerle arıların biyolojik dengesinin bozulmasının önüne geçmeliyiz. Ülkemiz endemik çeşitlilik açısından zengin bir arıcılık ülkesi. Propolis üretimi henüz olumsuz etkilenmemiş olsa da ekosistemin dengesini bozarsak çok büyük bir tehlike bizi bekliyor demektir.

Deprem uzmanlarından korkutan İstanbul uyarısı! Riskli ilçeleri açıkladılar
Deprem uzmanlarından korkutan İstanbul uyarısı! Riskli ilçeleri açıkladılar

Deprem uzmanlarından korkutan İstanbul uyarısı! Riskli ilçeleri açıkladılar

Çin, 'Türkiye rekor kırdı' diyerek duyurdu! 'NATO ülkelerinden Ortadoğu'ya kadar...'
Çin, 'Türkiye rekor kırdı' diyerek duyurdu! 'NATO ülkelerinden Ortadoğu'ya kadar...'

Çin, 'Türkiye rekor kırdı' diyerek duyurdu! 'NATO ülkelerinden Ortadoğu'ya kadar...'

Türkiye'den Gazze'ye yardım eli: Bugün yola çıkacak
Türkiye'den Gazze'ye yardım eli: Bugün yola çıkacak

Türkiye'den Gazze'ye yardım eli: Bugün yola çıkacak