• $32,3808
  • 35,0026
  • 2326.12
  • 9074.37
26 Haziran 2021 Cumartesi 07:00 | Son Güncelleme:

Bakü'de Karabağ Zaferi'nin izleri çok canlı

Bakü'de Karabağ Zaferi'nin izleri çok canlı
- GÜLCAN TEZCAN / KÜLTÜR MANTARI

Euro 2020 vesilesiyle gittiğim Bakü'de Karabağ Zaferi sonrası şehirde kurulan Ganimetler Parkı'nı da gezme fırsatım oldu. Bakü, yakın tarihine ve toplumsal hafızasına sahip çıkma konusunda çok anlamlı örneklerle dolu.

Hayat normal seyrine dönüyor. Festivaller, konserler, sergiler, maçlar, gösteriler yeniden seyirci ile buluşuyor. İki yıla yakın zamandır asosyal bir hayata mecbur kaldıktan sonra yeniden konser alanlarını, stadlarını doldurmanın tadı bir başka. Kalabalıklara karışmakta hâlâ tedirginlik duysak da ortak heyecanlar, sevinçler, hüzünler insan olduğumuzu hissettiriyor.

Azerbaycan'da gerçekleşen Euro 2020 kupası da bu anlamda çifte heyecan yaşatıyor sporseverlere. Kültür, sanat yazarısın senin ne işin olur futbolla diyeceksiniz. Milli Takım sözkonusu ise herkes tek yürek olur malum. Ben de TRT'nin davetine icabet ederek Bakü'deki Türkiye-İsviçre maçını izlemek üzere ekibe dahil oldum. Maç bahsine girmeyeceğim. O acılı karşılaşmaları spor habercileri yeterince konuşup, yazdı. Ben size Azerbaycan'dan, Bakü'den bahsedeyim isterim.

Hazal Gölü'nün kenarında yükselen bir şehir Bakü. Yükselen diyorum çünkü çok katlı binalarla kuşatılmış şehir merkezi. İlk elde modern mimari öne çıksa da tarihi dokunun da korunduğu, birbirinden etkileyici müze ve kültür merkezlerinin meraklılarına göz kırptığı etkileyici bir yer burası. Vaka sayılarının yok denilecek kadar aza düştüğü Azerbaycan'da artık açık alanlarda maske takılmıyor. Sosyal yaşam alabildiğine hareketli. Sokakları adımlarken her şey çok tanıdık geliyor.

ÇANAKKALE'DEN BAKÜ'YE ŞEHİTLİK HİKÂYELERİ

Maç öncesi Şehitler Hıyabanı ve Bakü Türk Şehitliğini ziyaret ediyoruz. Ankara'dan, Antalya'ya, Bursa'dan, Bosna'ya koyun koyuna yatan 1130 şehit kim olduğumuzu ve neden kardeş olduğumuzu hatırlatıyor bir kez daha bize. Çanakkale'den Bakü'ye uzanan hüzünlü hikâyeler fısıldıyor bize şehitlerin isimleri yazılı mezar taşları.

Bilen bilir elbet bilmeyen için hatırlatalım; Azerbaycan, 28 Mayıs 1918'de bağımsızlığını ilan ettikten sonra 4 Haziran 1918'de Osmanlı Devleti ile Batum'da anlaşma imzaladı. Anlaşma, iki devlet arasında siyasi, hukuki, ticari ve askeri alanlarda dostane ilişkiler kurulmasını öngörüyordu. Azerbaycan, anlaşmanın 4. maddesi uyarısınca Ermeni ve Bolşevik çetelerin işgaline karşı Osmanlı hükümetinden yardım istedi. Enver Paşa'nın kardeşi Nuri Paşa'nın çabalarıyla kurulan Kafkas İslam Ordusu, Filistin Cephesi'nden getirilen 106. ve 107. piyade ile 56. topçu alayları ile takviye edilerek Bakü ve Azerbaycan'ın diğer illerinin Ermeni ve Bolşevik çetelerden kurtarılması için görevlendirildi. Azerbaycan toprağını Bolşevik birlikleri ve Ermeni çetelerinden temizleyen ordu, 15 Eylül 1918'de şiddetli muharebelerden sonra Bakü'yü kurtardı. Nuri Paşa komutasındaki Kafkas İslam Ordusu şehitlerinin anısı Azerbaycan halkı için yüz yıl geçse de çok canlı. Azerbaycan'da Kafkas İslam Ordusu askerinin defnedildiği 14 Türk şehitliği bulunuyor.

EN ZOR ZAMANLARDA AZERBAYCAN'LA OMUZ OMUZA

Türk şehitliğinin yanı başında 20 Ocak 1990'da Sovyet Ordusu tarafından katledilen Azerbaycanlıların hatırasını yaşatan Şehitler Hiyabanı var. 1990 yılı başında Ermenilerin artan toprak taleplerine ve Sovyet yönetimine tepki göstermek için Bakü'de Azadlık Meydanı'nda mitingler düzenlenir. Sovyet ordusu, 20 Ocak'ta Bakü'ye girerek aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu 150'ye yakın sivili katleder, yüzlerce kişi yaralanır. Şehitliği ziyarete gelenlere 20 Ocak'ta yaşananları anlatıyor Azerbaycanlı dostlar. 15 Temmuz geliyor hemen aklımıza. Silahsız, sadece demokratik bir hak talebi için meydanlara inen halkın acımasızca katledilmesinin ne çok ve ne acı örnekleri var. Şükür ki hem halklarımız hem devletlerimiz omuz omuza vererek çıkıyor bu zor dönemlerden. Karabağ Zaferi de bu birlikteliğin en son ve en unutulmaz örneği. 30 yıldır işgal altında bulunan Karabağ toprağı geçen Kasım ayında Azerbaycan ve Türk ordusunun 44 gün süren mücadelesi sonucu özgürlüğüne kavuştu.

ERMENİSTAN'IN AYIBINA BAKÜ'DEN ANLAMLI CEVAP

Şehir merkezindeki Harp Ganimetleri Parkı'nda Karabağ'da Ermenistan Askeri Birlikleri'nden ele geçirilen askeri mühimmat sergileniyor. Artık teknolojik üstünlüğü elinde bulunduranın sahada söz sahibi olacağı yeni bir zamana giriliyor. Karabağ Zaferi bu gidişatın farkedip kendini yenileyen Azerbaycan ve Türk ordusunun birlikte imza attığı bir başarı. Ganimetler Parkı'nda araç plakalarından oluşan bir duvar dikkati çekiyor. Rehberimiz Ermenilerin Karabağ'ı işgal ettiklerinde göçe zorladıkları Azerbaycanlıların araçlarına ait plakaları söküp tuvaletlerinin kapısına astıklarını söylüyor ve ekliyor: 'Zaferden sonra o plakaları geri alıp burada sergilemek istedik.'

Tarihine sahip çıkma, hafızasını canlı tutma konusunda Azerbaycan halkının bu gayreti son derece önemli. Bizde geçmişten söz ettiğiniz anda 'hamaset' yaptığınız iddiası ile yüzünü buruşturan bir cenah var. Oysa başkalarının güdümüne girmemek, yaşadığı coğrafyayla barışık olmak için tarihine topyekun sahip çıkmak, geçmişin anılarını yaşatmak çok önemli.

Tam 1,5 milyar... Dış kaynak akışı bu yıl da hız kesmedi
Tam 1,5 milyar... Dış kaynak akışı bu yıl da hız kesmedi

Tam 1,5 milyar... Dış kaynak akışı bu yıl da hız kesmedi

Bakan Uraloğlu tarih verdi: İki ili birbirine bağlayacağız
Bakan Uraloğlu tarih verdi: İki ili birbirine bağlayacağız

Bakan Uraloğlu tarih verdi: İki ili birbirine bağlayacağız

Murat Kurum, BAYKAR'ı ziyaret etti: Türkiye'nin geleceğine olan inancım arttı
Murat Kurum, BAYKAR'ı ziyaret etti: Türkiye'nin geleceğine olan inancım arttı

Murat Kurum, BAYKAR'ı ziyaret etti: Türkiye'nin geleceğine olan inancım arttı