Cumhur İttifakı (AK Parti, MHP+BBP) 'yeni anayasa' için çağrı yaptı, kendi hazırlıklarını sürdürüyor.
Muhtemelen Meclis'in yeni döneminde yani 1 Ekim'den sonra diğer partilere de sunulacak.
Millet İttifakı, (CHP, İyi Parti+HDP, SP, DP) 'güçlendirilmiş parlamenter sistem'e dönüş için anayasa değişikliği üzerinde çalışıyor.
Henüz bir teklif tartışmaya açılmış değil ya da bu teklifin bir 'yeni anayasa' olarak genişletilip genişletilmeyeceği belli değil.
İşin 'matematiği' şöyle:
Yeni anayasa veya anayasa değişikliği için TBMM'de 'referandum çoğunluğu', yani 360 milletvekilinin oyu gerekiyor.
'İktidar Bloku' tarafında AK Parti, MHP ve BBP'nin 338 sandalyesi var. (TBMM Başkanı AK Partili Mustafa Şentop oy kullanmadığında 337) Ek olarak 23 oya daha ihtiyaç var.
'Muhalefet Bloku' tarafında ise CHP, HDP, İyi Parti ve diğer partilerin sandalye sayısı 237, bağımsızlar ise 10; toplam sandalye sayısı 247. 'Parlamenter sisteme dönüş' teklifinin referandum için 113 oya daha ihtiyacı var.
Anahtar soru şu:
Bu 'sandalye sayısı'nın ne kadarı 'oy'a dönüşecek?
Ya da;
Cumhur İttifakı, en az 23 milletvekilini ikna etmek için nasıl bir anayasa teklifi getirecek?
Veya
Millet İttifakı, en az 113 milletvekilini 'parlamenter sisteme dönüş'e ikna edecek hangi 'güçlü' teklifi getirecek?
Muhalefet bloku şimdilik 9 parti ve bağımsızlardan oluşuyor. Muharrem İnce'nin kuracağı parti hariç.
Yeni anayasa teklifinin, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi içinde milletvekillerinin ve partilerin kaygı, eleştiri ve taleplerini de müzakereye açmasıyla;
Ve 'güçlendirilmiş parlamenter sistem'in ne olduğunun açıklanmasıyla tablo netleşecek.
Her iki teklif de TBMM'de referandum çoğunluğunu alamazsa;
Cumhur İttifakı, 2023 seçiminde 'güçlü bir yeni anayasa' vaadi ile oy isteyecek.
Millet İttifakı ise 'başkan adayımızı seçin, parlamenter sisteme dönelim' diyecek.
Ancak bazı sorularla da karşılaşacak:
"Devlet organizasyonunu, kurumları yeniden değiştirmeyi; sonra bir daha cumhurbaşkanı ve milletvekili (başbakan) seçimlerine gitmeyi" izah edecek!
"Bunun kaç yıl gerektirdiğini ve ülkenin bu süreçte nasıl yönetileceğini' açıklayacak!
"İttifak partilerinin sistem değişikliği için referandum çoğunluğunu sağlayacak sayıda milletvekili çıkaramaması halinde ne olacağı" sorusuna cevap verecek!
Böyle bir tablo 'eski sisteme dönüş istemiyoruz' anlamına geleceğine göre; "Cumhurbaşkanının Türkiye'yi inanmadığı bir sistemle nasıl yöneteceğini" anlatacak!
Ya da; eski sisteme dönüşte ısrar edilecekse; "TBMM'de hangi ikna yöntemlerinin deneneceği ve bu sürecin Türkiye'ye nelere mal olacağına" bir izah getirecek!
"İkna yöntemleri başarılı olsa bile; en az 1,5-2 yıl sürecek bu süreçte yine Türkiye'nin nasıl yönetileceği"ni anlatacak!
Velev ki 2025'te parlamenter sisteme dönüş referandumuna gidildi; başa dönerek, "devlet organizasyonu ve kurumlarını yeniden oluşturma, yeniden cumhurbaşkanı ve milletvekili (başbakan) seçme" vaadiyle 'ikinci kez' oy isteyecek!
Bunları konuşan var mı?
Yoksa siz hala 'yatçaz-kalkcaz güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçcez' mi sanıyorsunuz?
TBMM TABLOSU
AK Parti 289
CHP 136
HDP 56
MHP 48
İYİ Parti 37
DP 2
TİP 2
BBP 1
Deva 1
DBP 1
SP 1
YP 1
Bağımsız 10
Toplam 585
(Belediye başkanlığı ve bakanlık için istifa edenler ile vefat ve görevden düşürme nedeniyle 15 sandalye boş.)