1
Eski Türkiye’de bir kişi konuşurken cümlelerinin arasına ‘derin devlet’ kavramını yerleştirdi mi ciddi bir konuşa yapmış sayılırdı.
Şimdilerde Trump karşıtlığı bağlamında Amerika Birleşik Devletleri’nin derin yapısından bahsedilmekte televizyon ekranlarında ve gazete köşelerinde.
Malumunuz olduğu üzere en ‘derin yapı’nın İngiltere’de olduğuna inanarak bugünlere geldik bizler…
Eğer, bir dostum uyarmasaydı Suudi Arabistan ile ‘derin devlet’ kavramını yan yana kullanmak bile aklımdan geçmezdi.
2
İşi gereği Suud’u iyi gözleyen ve değerlendiren dostuma göre;
Suudi Arabistan Derin Devleti çok tedirgin ve teyakkuz halinde.
Veliaht Prens’in güç mücadelesi sadedinde geniş tutuklamalara girmesi, yeni siyasi tercihlerde bulunması ve pozisyon almalarının doğurduğu tedirginlik bir tarafa;
Prens’in ‘ılımlı İslam’ projesi, Suud devletinin kuruluş kodlarını da oluşturan Vahhabi/Selefi ulemayı ve tabanı oldukça rahatsız etmiş durumda.
Düşünebiliyor musunuz, düne kadar İslam’ın iki kutsal şehri Mekke ve Medine’yi elinde bulunduran Suud devleti; bu manevi üstünlüğünü petrodolarla tahkim ederek bütün İslam coğrafyasına Selefilik ihraç etmekle uğraşırken,
Prens son hamlesiyle bütün bunları boşa çıkarmakta; çıkarmaya teşebbüs etmekte.
Suud’da yönetim erkini oluşturanların ve zenginlerin çoğu, kendi ülkelerinde, günlük yaşamda, görünür alanlarda dini ve örfi kurallara uyarak yaşasa da,
Gözlerden uzak hususi mekanlarına çekildiklerinde ve yurt dışına çıktıklarında ortaya koydukları davranışlardan da görüleceği gibi zaten sekülerdirler.
Ama ülkenin hâlâ büyük bir kısmı Selefi/Vahhabi anlayış üzere yaşamaktadır.
Bu vadide, siyasetle ulema arasında zımmi bir anlaşma varken, siyaset ulemaya göreceli bir özerklik tanımışken,
Veliaht Prens dengeleri bozacak bir teşebbüste bulunmaktadır.
Doğrusu Prens’in davranışlarının Hakk nezdinde ne kadar karşılığı vardır/yoktur bilmiyoruz, bunu zaman gösterecek.
Ancak, dostumun değerlendirmelerine göre üst katmanlarda bu projeden rahatsız olanların oranı oldukça fazla.
Sırf bu nedenle Veliaht Prens’in Suud’un ve Ortadoğu-Arap âleminin liderliği için attığı adımlar sonunu getirecek mekanizmalara da dönüşebilir.