Atatürk’ün kurdurduğu İpekiş’in Genel Müdürü Aşkın Kandil: İnovatif üretimin tek reçetesi var: Bugün yaptığınız işten tatmin olmamaktır, rahatsız olmaktır. Rahat olanlar emekli olacak. Biz de rahatsızız.
Atatürk, “Bursa’da ipek böcekçiliği var. Üretimin tekstil sanayinde değerlendirilmesi lazım” deyip, talimat veriyor ve İpekiş 1925’te kuruluyor. Bugün katma değeri yüksek üretim, inovasyon diyoruz ya, Atatürk’ün 1925’teki talimatı tam da bunun karşılığı, hem müstahsil para kazansın hem de sanayide istihdam sağlansın istiyor. Bir kere daha böyle bir zekaya hayran olmamak mümkün değil. Konumuz İpekiş. Türkiye’nin ilk sanayi ihracatçısının, bugün yünlü kumaş ihracatında yüzde 40’lık payı var. Dünyada modanın devlerine kumaş veriyor ve iddiası da akıllı yünlü kumaşta dünyada lider olması. Yılın ilk söyleşi konuğu Tarman Grubu bünyesindeki İpekiş Genel Müdürü Aşkın Kandil:
2014 zor bir yıldı
2014 sizin sektörde nasıl geçti?
Zor bir yıldı. Kendimiz için söylemiyorum, Türkiye’deki müşterilerimiz için zor bir yıldı. Özellikle de komşularımıza ve yakın coğrafyaya ciddi ihracatları olan, güçlü pazara sahip Laleli ve Osmanbey’deki takım elbise, hazır giyim müşterilerimiz için söylüyorum. Biz de yüzde 100 yün takım elbise ve hazır giyim firmalarının en büyük tedarikçisiyiz. Hazır giyimde Irak, Avrupa Birliği’nden sonraki ikinci büyük pazarımız. Öncesinde Suriye, Ortadoğu’daki sıkıntılar, Irak ve Rusya’daki sorunlar müşterilerimizin ihracatını etkiledi ve iş kaybına neden oldu, bu kumaş alımlarına da yansıdı. Müşterilerimizin yarı yarıya işlerinin azaldığını biliyoruz.
Avrupa ile telafi ettik
Müşterilerinizin işleri neredeyse yarı yarıya azalırken, kumaş aldıkları İpekiş’in de mi kaybı yarı yarıya?
Biz daha üst segmente kumaş tedarik ediyoruz. Türkiye’deki müşterilerin bize yüzde 20 gibi etkisi oldu ama karşılığında Avrupa pazarındaki müşterilerimizle proaktif bir tavır içine girdik ve farkı kapattık, telafi ettik. Son 10 yıldır bizim her yıl düzenli alıştığımız yüzde 10-15 arasındaki büyüme yerine 2014’ü yüzde 2 büyüme ile kapattık. 2015’te yüzde 5’in üzerinde büyümeyi hedefliyoruz. Pazarda artık sürpriz bir değişikliğin olmayacağını, dengesizliğin içinde denge kuracağımızı tahmin ediyoruz. Temkinli bir sene geçirmeyi önemsiyoruz.
Bakan Şimşek haklı
Maliye Bakanı Şimşek’in tekstil sektörü için söylediği ‘standart, düz, basit ürün üretiminden Türkiye’nin çıkması gerekiyor” sözünü siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
Çok doğru söylüyor. Ancak yerine katma değeri daha yüksek üretimi koymadan hemen bırakamazsınız. Bunu tedricen yapmak, ikame ederek yapmak gerekir. Her ne kadar Avrupa Birliği ile karşılaştırıldığında avantajları olsa da Türkiye gibi maliyetleri yüksek bir ülkenin, maliyet odaklı üretim ve satış yerine katma değeri yüksek üretimi, inovatif yönü güçlü ürünlere geçmesi gerekir. Geleneksel ürünlerle ne yazık ki, Uzakdoğu ile rekabet etmek zorunda kalıyorsunuz ve rekabet de edemiyorsunuz. Dolayısıyla maliyetin birinci sırada olmadığı, beğeninin ve tercihin öne çıktığı ve tabii ki lükse hizmet eden üretim anlayışı olmalı. Ar(aştırma)-ge(liştirme) bizim için mükemmele giden bir yolculuk. Yükte hafif, pahada ağır ihracatın tek yolu. Uzakdoğu’nun maliyet avantajlı üretimle yolumuzu ayıracak, onlarla rekabetten bizi uzak tutacak en doğru iş. Tabii ki bir de hızlı olmak.
10 yıl sonrasının kumaşını üretiyoruz
Katma değeri yüksek üretim yapalım diyoruz, bunları söylemek güzel de, demekle olmuyor. Inovatif üretim yapan bir kuruluş olarak sizce bunun reçetesi nedir?
Bugün yaptığınız işten memnun olmamaktır, tatmin olmamaktır, rahatsız olmaktır her şeyden önce. İş hayatının rahatsız olanlarla devam edeceğine inanıyorum. Rahatsız insanlar ve rahatsız şirketlerle devam edebilir. Rahat olanların dünyası değil artık iş dünyası. Rahat olanlar emekli olacak, silinecek. Dolayısıyla biz rahatsızız. Sadece bugüne dair rahatsız da değiliz, 10 yıl sonra rahatsız olmamak için 10 yıl sonrasının kumaşlarını üretmeye çalışıyoruz. Rahatsız olduktan sonraki ikinci aşama ihtiyaçları belirleyeceksiniz. Biz tüketicinin satın alma sebeplerine yeni sebepler eklemek için yola çıktık. Farkında olmadığı bir ihtiyacını, adını koymadığı bir özelliği ortaya koymaya çalışıyoruz.
Yünlü kumaşın 9’uncu harikası sıfır yerçekimi
İnovatif ürünlerde her birimiz ne yapabiliriz diye iş geliştirme mühendisliği yapıyoruz, ki benim şirketteki asıl görevim genel müdürlükten de önce iş geliştirme mühendisliğidir. 10 yıl önce inovatif ürün konusunda çalışmalara başladığımızda, henüz o günlerde akıllı telefon dahi yoktu biz akıllı kumaş dedik. Kim için üretiyoruz, kullanım amacı nedir diye alt alta sıraladık. Yünlü kumaştan takım elbise üreten bir kuruluş olarak önce takım elbise kullanmanın zorluklarını sıraladık. Spor giysi gibi hareket özgürlüğü olsun, sabahtan akşama takım elbisenin formu değişmesin dedik ve woolstretch teknolojisini geliştirdik. Bir arkadaşımız leke, su tutmasın dedi, nilüfer-lotus çiçeğinin kendi kendini temizleme kabiliyetinden esinlenerek, bionic finish’i geliştirdik. Bir başka arkadaşımız güzel koksun dedi, bioperfume ismiyle hareket halindeyken kapsüllerin patlaması ve hoş koku yaymasını sağlayan ürünü geliştirdik. Anti-bakteriyel olması için silverplus teknolojisini geliştirdik. Zayıflamaya ve cilt bakımına yardım etsin diye slimming isimli ürün ortaya koyduk. En son yünlü kumaşın 9’uncu harikasını da üretmeyi başardık. 9’uncusu zero gravity, sıfır yerçekimi. Metresi 200 gram olan hem çok hafif olsun, derisi gibi hissetsin ki bu da fütüristtik bir tavırdır.
Dünya devlerine satıyor
Kumaş sattığınız dünya moda devleri arasında birçok marka var. Satmadığınız bir marka var mı?
Sanmıyorum. Versace, Armani, Cavalli, Dolce&Gabbana, Christian Dior bazıları... Versace’nin kış koleksiyonunun yünlü kumaşta yüzde 80’inde İpekiş var, dünyadaki devlere 5 yıldır kumaş veriyoruz.
Spor ve diyetsiz zayıflayamazsın
Zayıflamaya yardımcı olan slimming teknolojisinden söz etmişken, Akşam Ekonomi Müdürü Mehmet Ali Ergün tanık olduğu bir olayı anlattı. Mağazada bir bey, tezgahtara “Slim pantolonun Türklere uygunu yok mu?” diye söyleniyormuş. Türk beylerinin beli, baseni geniştir.
Ben slim ürün, dar kesim kullanma taraftarıyım, kumaş tüketimini nispeten azaltsa da. Provakatif bir faydası var. Tek başına yetmez tabii ki, spor yapmak, beslenmene dikkat etmek lazım. Bir tanıdık da şöyle dedi yemedikten sonra, spor da yaptıktan sonra ne gerek var kumaşa? Bizim teknolojimiz olan slimming ürün farklı. Dünyada yünlü kumaşta bu teknolojiyi ilk uygulayan biziz. Slimming teknolojisi sayesinde slim fit elbise, dar kesim, vücuda yapışan giysi giymeye aday olursunuz.