Sanayi üretimi Ağustos ayında yıllık bazda yüzde 12.6 oranında artarak temmuz ayındaki düşüşü bir miktar telafi etti. Hatırlanabileceği üzere, temmuz ayında sanayi üretimi yıllık bazda yüzde 4.7 oranında azalmıştı. Ancak geçen ay da incelediğimiz gibi, temmuz ayındaki azalma beklenmedik bir durum değildi. Nihayetinde, ağustos ayında çift basamaklı büyüme oranıyla bu düşüş telafi edilmiş oldu. Temmuz ve ağustos ayları birlikte değerlendirildiğinde yıllık büyüme oranının yüzde 3.2 olduğunu hesaplıyoruz.
AĞUSTOS VERİSİ YANILTICI OLABİLİR
TÜİK’in yayınladığı mevsimsel dalgalanmalara ve tatil günlerine göre düzeltilmiş sanayi üretim endeksi verileri ise yukarıda yaptığımız değerlendirmeye paralel olarak ağustos ayındaki yıllık bazda çift basamaklı büyüme oranının yanıltıcı olabileceğini gösteriyor. Mevsimsel düzeltilmiş endeks ağustos ayında bir önceki aya göre yüzde 1.4 oranında azalmış. Temmuz ayında ise yüzde 1.9 oranında artmıştı. Yani iki aydaki artış ve düşüş oranları birbirini telafi ediyor gibi. Aslında bu durum yılbaşından bu yana benzer şekilde devam ediyor. Aşağıdaki grafikte de görülebileceği üzere, ocak ayında mevsimsel düzeltilmiş endeksin değeri 120.3 iken yedi aylık aşağı ve yukarı dalgalanmalar sonrasında ağustos ayında bu endeks 120.5 seviyesine gelmiş. Temmuz ayında bu veri 122.1 seviyesine çıkarak zirve yapmıştı.
Grafikte de görüldüğü üzere, sanayi üretim endeksinde her ne kadar yukarı yönlü bir trendden söz edilebilse de kapasite kullanım oranında son dönemde görülen düşüş sanayi üretiminde son dönemde görülen dalgalanma üzerinde oldukça etkili. Eylül ayında kapasite kullanımının zayıf seyrine devam etmesi sanayi üretiminde çok güçlü bir trend değişikliği ihtimalini azaltıyor.
Sanayi üretiminde detaylara bakarsak, en ciddi düşüşün dayanıklı tüketim malı ve yatırım malı imalatında gerçekleştiğini görüyoruz. Dayanıklı tüketim mallarında imalatın azalması hem Avrupa’da yaşanan yavaşlama nedeniyle ihracat talebinin azalması, hem de iç talepte konut sektörüyle bağlantılı gelişmelerin bir sonucu olarak açıklanabilir. Yatırım malları imalatında görülen düşüşler ise, aynı malların ithalatında da görülen yavaşlamaya paralel olarak yurt içinde yatırım iştahının yeterli olmadığına işaret ediyor.
GÜNCELLEMELERİN NEDENİNİ AÇIKLIYOR
Hatırlanırsa, sanayi üretimi bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 5.3 oranında büyümüş ve GSYH büyümesine ciddi (1.5 puan) katkı yapmıştı. İkinci çeyrekte sanayi büyümesi yüzde 2.4’e geriledi ve GSYH büyümesine katkısı da 0.7 puana düştü. Yılın üçüncü çeyreğinde, eylül ayındaki performansa da bağlı olarak ikinci çeyrektekine yakın bir katkı gerçekleşecek gibi görünüyor. Bu da bir bakıma büyüme hedefinde son dönemde yapılan aşağı yönlü revizyon ve güncellemelerin nedenini açıklıyor.