Wall Street Journal’in B.Faucon ve H.Morajea adlı yazarlarına göre son altı ayda Libya’nın petrol üretimi üç misline çıktı.
Aslında Libya, OPEC tarafından talep edilen üretimi kısma yaklaşımına tabi bir ülke değildi, çünkü ülke içindeki siyasi ve ekonomik yapı (yani savaşlar) nedeniyle petrol üretimini artırabileceği düşünülmemişti. Ama 11 Ocak 2017 tarihine gelindiğinde gerçekler birden değişti.
30 Kasım'dan bu yana petrol verilerine göre petrol fiyatları OPEC tarafından alınan üretim sınırlama tedbirleri sonucu, yüzde 19 daralmış ve petrol fiyatı 55 dolar varil başına düzeyine yükselmişti. Ancak 2011 yılından bu yana kargaşa içinde olan Libya petrol üretimi yapamıyordu. Bu nedenle de OPEC, Libya’nın petrol üretememesi nedeni ile Libya’ya üretim yasaklaması koymamıştı.
Fakat petrol alanlarını ve limanları bloke etmiş olan milisler birden Libya’nın ulusal petrol şirketine yanaşıp bir sulh anlaşması yaptılar ve sonuçta Libya'da petrol üretimi yeniden gündeme geldi. Libya petrol alanları da milisler tarafından korunmaya ve savaş alanı dışında tutulmaya başlandı.
Sonuç ne oldu? Libya’nın petrol üretimi son üç yılın en yüksek düzeyine çıktı. Libya’nın ulusal petrol şirketine göre geçtiğimiz haftada günde 708 bin varil petrol üretimi düzeyine gelinivermişti. Geçtiğimiz yıl ise, üretim olsa olsa 200 bin varil gibi çok düşük bir düzeyde olabilmişti.
Halbuki Libya tüm Afrika’nın en yüksek petrol kaynaklarına sahip ülkesi. Libya geçmişte, ülkede savaş ve kargaşadan önce, ortalama günde 1.6 milyon varil üretmek gibi bir düzeye gelmişti. Üretim bugünkü gibi devam ederse ulusal petrol şirketi tarafından verilen açıklamalara göre, ülke 2017 yılında nerede ise kasım ayındaki 575 bin varil üretimi de aşarak OPEC tarafından zorlanan Rusya’nın yaptığı üretim azaltma kadar ilave üretim yapacak demekti. Suudi Arabistan da petrol üretimini daha da azaltmak zorunda kalacaktı. Libya’nın yüksek dozda üretime başlaması petrol fiyatının 60 dolar varil başına düzeyine yükselmesini engellemişti.
Bu hafta salı günü Brent ham petrol fiyatı yüzde 2.4 düşüyor ve de varil başına fiyat 53.64 dolara iniyordu. Bu 7 Aralık 2016 tarihinden bu yana en düşük fiyattı. Uzmanlara göre Libya’nın yeniden petrol üretimine başlaması, piyasayı önemli ölçüde değiştirecekti.
Tabii Libya dışında bir de Nijerya üretimi kısma sınırlaması olamayan ülke idi. Nijerya da Aralık 2016 ayında günde 200 bin varil üretim yapmıştı.
Libya ulusal petrol şirketi 61 bin kişi çalıştırıyor. Yani ülkenin en büyük şirketi. Bu şirket ülkenin toplam ihracatının yüzde 95 kadarını yapmakta. Bu nedenle Libya’ya üretimi kıs da pek denemez.
Libya’nın arzı artırarak global fiyatı düşürmesi Türkiye için iyi ama birçok petrol ülkesi ve de OPEC için kötü. Bakalım neler olacak!