Tüketici fiyatları eylül ayında ortalama yüzde 0.77 oranında arttı. Bu oran geçen yılın aynı ayında yüzde 1 seviyesinde gerçekleşmişti. Böylece yıllık enflasyon da yüzde 8.2’den 7.9’a geriledi. Bu düşüşle enflasyonda yaz aylarında kısmen ramazan ve bayram etkisiyle gördüğümüz artış bir miktar telafi edilmiş oldu. İki ay öncesine göre enflasyon tam bir puan azaldı. Ancak geçen yıl sonuna göre hâlâ 1.5 puan kadar yukarıda.
Aşağıdaki tablo tüketici fiyatlarında harcama gruplara göre yıllık enflasyona katkıları özetliyor. Her grubun katkısını fiyat artışları ve endeksteki pay verilerini kullanarak hesaplıyoruz.
Tabloda da görüldüğü üzere, enflasyonda son iki ayda görülen düşüş hemen hemen tamamen gıda ve alkolsüz içecekler grubundan kaynaklanmış. Bu grup tüketici harcamalarının (dolayısıyla da tüketici fiyatları endeksinin) yaklaşık dörtte birini oluşturuyor. Bu nedenle de aylık dalgalanmalar genel enflasyonu doğrudan etkiliyor.
Gıda grubunda yıllık enflasyon haziran ayında yüzde 13 seviyesine yaklaştıktan sonra, düşmeye başladı ve eylül itibarıyla yüzde 8.7 oranına geriledi. Normalde yaz aylarında tarım, sebze, meyve gibi gıda fiyatlarının düşmesi nedeniyle enflasyonun daha düşük seviyelerde gerçekleşmesi beklenir. Ancak son birkaç yıldır, ramazan ve bayramın fiyatlara etkisi nedeniyle yaz aylarında gıda fiyatları daha sık artış görüyoruz. Bu durum devam edecek gibi görünüyor. Diğer yandan küresel gıda fiyatlarında son birkaç ayda yumuşama var. IMF tarafından derlenen küresel fiyat endeksine göre gıda fiyatlarında yıllık enflasyon haziran ayında yüzde 7.4 iken ağustos sonu itibarıyla eksi 7.2’ye gerilemiş. Yıllık bazda gıda fiyatlarında yaşanan ciddi düşüşler içerideki gıda fiyatlarını dolaylı olarak etkiliyor.
Peki enflasyonda önümüzdeki dönemde düşmeye devam eder mi? Çekirdek enflasyon verilerinde maalesef yükseliş sürüyor. Merkez Bankası tarafından yakından takip edilen H ve I endekslerinde yıllık artış nisan ayı sonunda yüzde 6 ve 5.4 seviyelerinde idi. Bu oranlar eylül sonu itibarıyla yüzde 7.3 ve 7.0’a yükselmiş durumda. Aşağıdaki grafikte çekirdek enflasyonda son dönemde görülen kararlı yükseliş belirgin bir şekilde izlenebiliyor.
Çekirdek enflasyon göstergelerindeki yükselişler, mevsimsel faktörler çıkarıldığında ana trendi göstermesi açısından önemli. Buna ekim ve kasımdaki fiyat artışları da eklenirse, enflasyon yeniden yükselişe geçebilir. Bu nedenle yıl sonunda enflasyonun yüzde 8-10 arasında gerçekleşmesini bekliyoruz. Merkez Bankası ise yüzde 5.2 ila 7.2 arasında tahmin etmişti.