Geçen yılın nisan ayında 8.1 milyar dolar olan cari açık Merkez Bankası’nın son açıkladığı verilere göre bu yılın aynı ayında neredeyse yarı yarıya azalarak 4.8 milyar dolara geriledi. Böylece ilk dört ayda cari açık toplamı 16.4 milyar oldu. Geçen yılın aynı döneminde bu rakam 24.7 milyar dolar olmuştu. 2013 sonunda 65.1 milyar dolar olan yıllık cari açık da nisan ayı itibarıyla 56.8 milyara geriledi. Bu da kabaca GYSH’nın yüzde 7’sine karşılık geliyor.
Net finansman yüzde 50 düştü
Cari işlemlerin detaylarına baktığımızda ihracatın nisan ayında yüzde 8 artışla 13.5 milyar dolardan 14.6 milyara yükseldiğini, ithalatın da yüzde 8.5 oranında azalarak 21.9 milyar dolardan 20 milyara düştüğünü görüyoruz. Böylece ödemeler dengesi tablosunda nisan ayı dış ticaret dengesi yüzde 35.4 oranında azalarak 5.4 milyar dolara gerilemiş. Hizmetler tarafında da yüzde 49 oranında artışla 1.4 milyar dolarlık net giriş gerçekleşmiş.
Finansman tarafına bakıldığında ise toplam net finansmanın geçen yılın nisan ayına göre yarı yarıya azaldığını görüyoruz. Bu azalma da büyük oranda portföy yatırımlarındaki girişin azalmasından kaynaklanmış. Geçen yılın nisan ayında portföy yatırımlarıyla 9.3 milyar dolar net girişe karşılık bu yılın aynı ayında net giriş 4.2 milyar dolar olmuş. Aynı zamanda bankacılık ve özel sektör net borçlanması da sırasıyla 3.4 milyar dolardan 2.2 milyara ve 3.2 milyar dolardan 1.7 milyar dolara gerilemiş. Finansman tarafında tek sevindirici gelişme, doğrudan yatırım kaleminin net 477 milyon dolardan net 668 milyon dolara yükselmesi olmuş. Bu artış kuşkusuz yatırım ve istihdam açısından olumlu bir gelişme ancak yeterli değil.
Nisan ayındaki 4.8 milyar dolarlık cari açığa karşılık 8.4 milyar dolarlık finansman sağlanmış. Net hata ve noksan kaleminde görülen net 873 milyon dolarlık kayıt dışı çıkışın ardından resmi rezervler 2.7 milyar dolar artmış. Ancak yılın ilk üç ayındaki çıkışlardan dolayı, ocak ayından bu yana rezervler toplamda 2.2 milyar dolar azalmış bulunuyor. Geçen yılın aynı döneminde cari açık daha fazla olmasına rağmen ilk dört ayda rezervler 14.7 milyar dolar artmıştı.
Yine geçen yılın ilk dört ayına göre doğrudan yatırımlarda net giriş 2.6 milyar dolardan 3.8 milyara yükselmiş durumda. On iki aylık toplamda da net yatırım girişi 11.1 milyar dolara yükseldi. Aşağıdaki grafikte de görüldüğü üzere doğrudan yatırımların cari açığı karşılama oranı son bir yılın en yüksek seviyesine (yüzde 25) yükseldi. Ancak yine grafikten de görüldüğü üzere bu oran uzun vadeli dış finansmanın zirve yaptığı 2005-2008 dönemine göre çok düşük.
MB'nin eli biraz daha rahatlar
Önümüzdeki dönemde ihracat odaklı sanayi üretiminin devam etmesine ve iç talebin zayıf kalmasına bağlı olarak cari açıktaki toparlanma devam edecektir. Bu süreçte, enflasyonun da düşmeye başlayarak hedefe yakınlaşması hem iç talebin toparlanması adına hem de dolaylı olarak büyüme adına Merkez Bankası’na para politikasında bir miktar daha gevşeme imkanı verecektir. Tabii bu arada yeni döviz şoku ve finansal dalgalanma yaşanmazsa.