Washington’dan gelen haberler hiç de iç açıcı değil. Global kriz ortamında birçok uluslararası boyuttaki Batı ekonomileri bankasının kanun dışı yaklaşımlara girdiklerini biliyorduk.
Ama bu sefer bankaların peşine düşen FBI oldu ve altı global bankanın döviz kurlarını şikelediklerini, bundan büyük miktarda kar ettiklerini, bunu becerebilmek için de kendi aralarında anlaştıklarını resmen açıkladı. Bankaların dört tanesi suçlarını itiraf ettiler. Durum 21 Mayıs tarihli Financial Times’ın manşetinden medyaya ve tüm Dünyaya aktarılmış oldu .
'Kartel' adını kullanıyorlar
Döviz piyasası günde 5.3 trilyon dolar kadar bir ortalama alış satışın gerçekleştiği bir piyasa . ABD Adalet Bakanlığının açıklamasına göre Aralık 2007 ile Ocak 2013 arasında Citigroup, J.P.Morgan Chase, Barclays , ve Royal Bank of Scotland (kendilerine aralarındaki yazışmalarda “Kartel” adını kullanıyorlarmış ) bu sahtekarlık için özel kurulmuş bir elektronik konuşma mekanı ve özel kodlu konuşmalarla "kârlarını artırmak için döviz kurları ile oynamışlar."
Bu dört bankaya ek olarak UBS ve Bank of America da ABD Merkez Bankası FED ile anlaşarak yapılanları kabul ettiler. Barclays ise başka adli kurumlarla da anlaşmak zorunda kaldı ve suçunu da itiraf etmeye mecbur oldu.
ABD Başsavcısı Loretta Lynch bankalara verilen parasal cezaların yaptıkları manipulasyonun kazancına benzer oranda gerçekleştirildiğini açıkladı. Ayrıca bankaların yaptıklarının finansal açıdan ve de kurumsal itibar açısından büyük bir felaket olduğu da uluslar arası medyada vurgulandı.
İşin acı olan tarafı da bu bankaların personelinin döviz kuru dümenini, Londra’daki, “Libor” kısa adı ile tanınan Bankalararası Londra faiz piyasasındaki faizi şikelediklerinin tesbiti ve bu konuda da yüksek dolar cezalar ile cezalandırıldıktan sonra yaptıkları.
Görülüyor ki cezalandırılmaktan banka yönetimi ve personeli pek ders almamış. Dört bankadan üçü ilaveten Libor manipulasyonu için ve de Isdafix denen günlük ABD faiz swapı belirleyicisi olan kurumun benchmark faizinin manipulasyonu için de ek 400 milyon dolar ceza almışlar ve toplam ceza 6 milyar dolara çıkmış.
İtiraf etti, mahkum olmadı
Böylece global bankalar döviz kuru manipulasyonu skandalı için toplamda 10 milyar dolardan biraz fazla ceza ödemiş bulunuyorlar. UBS suçunu ilk itiraf eden kurum olduğu için mahkum olmamış, Ama ABD Adalet Bakanlığı sonradan libor’un manipulasyonuna da katıldıklarını tesbit ettiğinden bu konu ile ilşkili bir cezayı ödemek zorunda kalacak.Bu arada Barclays beş yıllık bir süred yani 2012 yılına kadar İsdafix benchmarkını manipule ettiğini itiraf ederek dün USA Comodity Trading Comission adlı kuruma 115milyon dolar ek ceza ödemek zorunda kaldı.
Yarın bu konunun detaylarına, sahtekarlığın ve ödenen cezaların nedenlerinin detayına ve boyutuna biraz daha fazla gireceğiz. Biraz ek bilgi edinmemiz gerekiyor!