KÜLTÜR-SANAT
Eklenme tarihi: 20 Mart 2017 Pazartesi 20:16 |
Nevruz ve Anadolu'daki bahar bayramları
Nevruz ve Anadolu'da kutlanan bahar bayramları
1/29
MEHMET ŞİMŞEK / aksam.com.tr
Anadolu coğrafyasında baharın gelişini müjdeleyen Nevruz'un yanı sıra mevsimleri ve yeni yıl olarak kabul edilen günleri karşılayan pek çok kardeş bayram ve özel kutlamaların olduğunu biliyor muydunuz?
2/29
YENİ GÜNIŞIĞI
Önce bugün kutlanan Nevruz'la başlayalım.
Anlamı "yeni gün/günışığı"dır ve günümüzün Farsçasında da hâlâ aynı anlamda kullanılmaktadır (nev: yeni + ruz: gün)
3/29
BAHARIN İLK GÜNÜ
Nevruz, baharın ilk günüdür ve bugün kuzey yarım kürede bahar ekinoksunun (gece gündüz eşitliği) oluştuğu gündür
4/29
GENİŞ BİR COĞRAFYADA KUTLANIYOR
Balkanlar'dan Orta Asya'ya uzanan geniş bir coğrafyada yüzyıllardır bahar bayramı olarak kutlanıyor
5/29
DEMİRİ ERİTİP ÇIKIŞI SEMBOLİZE EDİYOR
21 Mart aynı zamanda Türkler'in (Göktürkler'in) Ergenekon'dan demirden dağı eritip çıkmalarını, baharın gelişini, doğanın uyanışına karşılık geliyor.
6/29
HER YIL 21 MART'TA
Nevruz günü yapılan araştırmalara göre M.Ö. 8 yüzyıldan bu yana Doğu Türkistan'dan Balkanlar'a kadar tüm Türk kavimleri ve toplulukları tarafından her yıl 21 Mart'ta büyük bir coşkuyla kutlanagelmiştir.
7/29
BAHAR BAYRAMLARI NEVRUZ'LA SINIRLI DEĞİL
Yaşadığımız coğrafyada Nevruz dışında, mevsimlerin ve yeni yıl kabul edilen önemli günlerin kutlandığı bayram ve şenlikler de bulunuyor.
İşte onlardan bazıları...
8/29
HIDRELLEZ
Nevruz kadar bir başka önemli bayram da Hıdrellez kutlamaları. Hıdırellez Türk dünyasında kutlanan bahar bayramlarından biri.
9/29
HIZIR İLE İLYAS BULUŞUNCA
Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak adlandırılan Hıdırellez günü, Hızır ve İlyas’ın yeryüzünde buluştukları gün olarak kabul ediliyor.
10/29
HER YIL 5 MAYIS'TA
Hıdırellez'in kutlandığı 5 Mayıs gecesi kış mevsiminin bitip sıcak yaz günlerinin başladığı anlamına gelmektedir. Hıdrellez bir başka anlamıyla da bereket olarak kabul edilir.
11/29
HIDRELLES, EDERLEZ, HIDIRLES
Hıdırellez Anadolu’da “Hıdırellez”, Dobruca’ya yerleşmiş bulunan Kırım Türkleri arasında “Tepreş”, Makedonya’da “Ederlez, Edirlez, Hıdırles” gibi adlarla bilinmektedir. Ege bölgesinin bazı yerlerinde 'Dilek Bayramı' olarak geçer. Bu gün insanlar tuttuğu dileklerin gerçekleşeceğine inanır...
12/29
EVLER BAŞTAN BAŞA TEMİZLENİR
Gerek Anadolu’da ve gerekse Anadolu dışındaki Türk topluluklarında Hıdırellez’in yaklaşması ile çeşitli hazırlıklar yapılmaktadır. Evler baştan başa silinmekte, ev eşyaları, mutfak eşyaları, üst-baş baştanbaşa temizlenmektedir. Bu çabalar Hızır Aleyhisselam’ın eve uğramasını sağlamak için yapılmaktadır. O gün için aile reisi ev halkına yeni elbiseler, ayakkabılar almayı zorunluluk olarak hissetmektedir. Diğer yandan Hıdırellez günü kuzu veya oğlak kesilmesi, çeşitli yemeklerin hazırlanması, bu arada birçok yiyeceğin hazırlanması tamamlanır. Hıdırellez’i bazı yerlerde bir gün öncesinden oruç tutarak da karşılayan insanlarımız bulunmaktadır.
13/29
ŞİFA NİYETİNE...
Bunlardan ilk sırayı sağlıkla ilgili dilekler alır. Genellikle Hıdırellez suyu ile evin, kap-kacak eşyanın, yıkanması sağlıkla ilgilidir. İnanca göre bunu yerine getiren kişi bütün yıl boyunca sivilce vb. gibi rahatsızlıklarla karşılaşmaz. Hıdırellez günü birtakım bahar çiçeklerinin toplanarak, kaynatılıp içilmesi; kırlardan toplanan yenilebilir otların çörek veya buna benzer yiyeceklerde kullanılması tamamen şifa inancı ile ilgilidir.
14/29
PARA KESELERİ AÇIK BIRAKILIR
Hıdırellez gecesi Hızır’ın yeryüzünde gezindiği ve dokunduğu yerlere bereket saçacağına dair olan halk inancı sonucu birtakım geleneklerin sergilenmesine vesile teşkil etmektedir. Mesela yiyecek ve içecek kapları ile zahire ambarlarının kapakları açık bırakılır. Cüzdan veya para keselerinin ağızları kapatılmaz.
15/29
GENÇ KIZLARIN KISMETİNE
Hıdırellez’de uygulanan en önemli tören şüphesiz “niyet oyunudur”. Genç kızların talihlerini açmak, kısmetlerini belirlemek için uygulanmaktadır. Bu oyun genellikle Hıdırellez’de, Nevruz’da ve uzun kış gecelerinde sıkça oynanmaktadır. Bu oyun Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde değişik isimler almaktadır.
16/29
ERGUVAN BAYRAMI
Bilinen diğer adları; “Emir Sultan Bayramı” ve “Seyyid Ali Buhari Bayramı” dır. Bursa'da 15. yüzyıldan 20. yüzyıl başlarına kadar Mayıs aylarında kutlanmış Bektaşi-Türkmen bahar bayramıdır.
Erguvan bayramı günümüzde Bursa Belediyesi tarafından yeniden canlandırılmaya çalışılmaktadır.
17/29
BİR ROMAN GELENEĞİ: KAKAVA ŞENLİKLERİİ
Trakya da her sene kutlanılan bir tür festivalin adı. O yörenin Hıdrellez'i veya Nevruz'u. En eğlencelisi Kırklareli Şeytan Deresi civarındadır. Bu günde Roman vatandaşlar müzik çalıp çalıp göbek atar. Sabah erken kalkılır, Meriç Nehri'ne gidilip mümkünse suya girip yıkanılır...
18/29
MART DOKUZU
Anadolu'nun bazı yerlerinde ve KKTC'de baharın gelişinin kutlandığı gündür.
19/29
"KORK APRİL'İN BEŞİNDEN"
Mart Dokuzu'ndan sonra havalar bir miktar ısındıktan sonra Nisan ayı başlarında aniden çıkan ve don olayına neden olan sert soğukların çıktığı bir dönemi ifade eder. April bazı bölgelerin söyleyişiyle "Abrul Beşi" (12-18 Nisan) çıktıktan sonra soğukların bittiğine inanılır. Ekim dikim işlerine bu tarihten sonra başlanır. Anadolu inanışında April 5'i için "Kork aprilin beşinden, öküzü ayırır eşinden" denilerek; çift süren iki öküzü birbirinden ayıracak kadar şiddetli sağanak yağış olur; kasırga ve fırtına kopabileceği dile getirilir.
20/29
APUKURYA:
Geçmişte İstanbul'da Rumlar tarafından kutlanılan eğlenceli karnaval (Geçmişte Türkçe'de kullanılan 'apukurya maskarası' deyimi buradan geliyordu.M.Ş.)
21/29
SENENİN GELİNİ
Keldani hristiyanlarınca 'senenin gelini' olarak da kutlanan 1 Nisan Bahar Bayramı...
22/29
ÇERŞEMA SOR
Yezidiler'in yeni yılın başlangıcını kutladığı gün
23/29
VARTAVAR
Ermeniler'de toprağa hayat veren suyun kutsandığı şenlikler
24/29
HACI BEKTAŞ-I VELİ'Yİ ANMA TÖRENLERİ
Sulucakarahöyük'teki Hacı Bektaş-ı Veli'nin anıldığı etkinlik
25/29
HAMPARTSUM
İstanbullu Ermeniler'in bir zamanlar Yedikule hendeklerinde kutlanmış baharı karşılama ritüeli...
26/29
TU-BİŞVAT
Yahudilerde 'Ağaçların Yılbaşısı' bir diğer ifadeyle tarım takviminin ilk gününün kutlandığı gün
27/29
TON PSİHON
Anadolulu Rumlar'ın ölmüşleri anmak için koliva tatlısı pirişir mezarlığa götürme geleneği
28/29
İLYAS PEYGAMBER YORTUSU
Rumlar'ın coşkulu yayla şenlikleri ile kutladıkları gün
29/29
