Balon Balığı, Akdeniz'in Ekolojisine ve Ekonomisine Zarar Verdi

Çevre alanında danışmanlık yapan biyolog Dr. Baki Yokeş, AA muhabirinin son günlerde sıkça gündeme gelen balon balığına ilişkin sorularını yanıtladı. Balon balığının 5 türü olduğunu dile getiren Yokeş, "Diğer denizlerden gelen bu balıklar daha çok 2000´li yılların başlarında Akdeniz´de görülmeye başlandı ve Akdeniz´de bir anda popülasyon patlaması oldu. Hemen hepsi yaygın şekilde Doğu Akdeniz´de görülüyor." dedi.

Yokeş, balon balığının 2000´li yılların başından itibaren Türkiye, özellikle Doğu Akdeniz için büyük bir problem haline geldiğini belirterek, Akdeniz´de balon balığını yiyen ve tamamen besini ona bağlı, bilinen bir predator tür bulunmaması nedeniyle balon balığını baskılayacak bir unsur olmadığını kaydetti.

Etinin zehirli olmasının yanı sıra balon balığının küçük ölçekli balıkçıları olumsuz etkilediğini anlatan Yokeş, şu bilgileri verdi: "Balon balığının çok kuvvetli bir çenesi var, oltaları, iğneleri kırıyor, kurşun zokaları koparabiliyor. Tutmak mümkün değil. Aşağıda ne varsa, ağ, olta gibi bunları parçalayabiliyor. Türkiye´deki küçük ölçekli balıkçılık üzerine yapılan bir çalışmaya göre yaklaşık yıllık 2 milyon avrodan fazla bir zararı var küçük balıkçılığa. Balon balıkları bazı yerlerde olta balıkçılığını öldürdü diyebiliriz. Ağları tahrip ediyor, oradan da zarar veriyor. Doğu Akdeniz´in hem ekolojisine hem de ekonomiye büyük zararı oldu."

"Laboratuvarda sentezlenen bir ilacı doğadan toplamaya çalışmak ekonomik değil"

Baki Yokeş, gündeme gelen önlemlere değinirken, balon balıklarının zehri tetrodotoksinin (TTX) ağrı kesici, uyuşturucu olarak kullanılabildiğini ancak muadilinin çok olduğunu aktardı. Yokeş, "İlk defa 1972 yılında sentezlemişler. Dolayısıyla doğadan toplayıp bundan TTX elde etmek çok ekonomik bir şey değil. TTX´i hayvan kendisi üretmiyor, üreten bakteriler var. Besin yoluyla bu bakterileri alıyor, TTX´i sindirdiği zaman karaciğerde ve bir takım dokularında birikiyor. TTX miktarı mevsimden mevsime, lokal olarak, boyuna göre ve türden türe değişebiliyor. Laboratuvarda sentezlenen bir ilacı doğadan toplamaya çalışmak ekonomik değeri olan bir şey değil. Ekolojik olarak da bir şey olabilir ve bunların soyu tükenebilir Akdeniz´de. Dolayısıyla ekonomik bir yatırım değil." diye konuştu.

Balon balığının etinin insanlar tarafından tüketilmesinin mümkün olmadığına işaret eden Yokeş, şunları söyledi: "Ekonomiye kazandırsak o zaman belki üzerinde bir av baskısı olur ama av baskısı oluşturulamıyor. Akdeniz´de bunun üzerine beslenebilecek bir tür de yok. Ancak daha iyi avlama metotları geliştirilip yakalayıp da yok etmek üzerine gidilebilir. Bu da sürdürülebilir bir şey değil. Türkiye yapsa, İsrail´de, Suriye´de, Lübnan´da var; İspanya´ya, Kırım´a kadar gitti bazı türler. Bütün Akdeniz´de var, başa çıkabilmek pek mümkün değil. Ekonomiyi biraz güçlendirmek, küçük ölçekli balıkçılığa etkisini azaltmak için daha sağlam avlanma yöntemleri, araçları, gereçleri geliştirilebilir, balon balıklarına karşı mücadele edilebilir ve balıkçılar avlayabilecekleri türleri avlayabilir."

Yokeş, su ürünleri tebliğlerinde balon balığının karaya çıkartılmasının yasak olduğunu aktardı. Karaya çıkartılması halinde kuş, kedi ve köpekler tarafından yenilmesinin ölüme yol açtığı örnekleri hatırlatan Yokeş, balıkçıların yakaladıkları zaman balon balıklarını açıkta bir yerde denize atmaları gerektiğinin altını çizdi.