1
Mevlid yazarı Süleyman Çelebi İmam Maturidi’yi ne kadar bilip
tanıyordu;
Allah’a ‘bile yazdım adım ile adını’ dedirtirken üstaddan etkilenmiş miydi bilmiyorum.
Çünkü Maturidi Çelebi’den çok önceleri Allah’a sadece Peygamberimizin değil müminlerin adıyla kendi adını birlikte, hatta yerine yazdırtır.
Gençliğimizde dostlarla yaptığımız çalışmalar vesilesiyle Türkçe yayınlanmış/Türkçeye çevrilmiş bütün tefsir ve mealleri hasbelkader okumuş biri olarak ilk kez böyle bir yorumla karşılaşmanın heyecanıyla lafı daha fazla uzatmadan sizi doğrudan İmamla baş başa bırakmak istiyorum.
2
Bakara Suresi 9. Ayet;
“Onlar Allah’ı ve müminleri aldattıklarını sanırlar. Halbuki kendilerinden başkasını aldatmazlar ama bunun farkına varmazlar.”
“Kimse Allah’ı aldatmaya teşebbüs etmez, (Kişi Allah’ı bilip tanıyorsa kandırılamayacağını da bilir, tanımıyor ise olmayan bir şey için kandırılma bahis konusu olamaz. H. B.) aslında münafıklar, müminleri ve Allah dostlarını aldatmayı amaçlıyordu. Aziz ve Celil olan Allah, sözü edilen makbul kullarının kendi nezdindeki değer ve mertebelerinin yüceliği sebebiyle aldatma eylemini kendisine nisbet etmiştir. Bu, O’nun şu beyanına benzemektedir. ‘Siz Allah’a yardım ederseniz O’da size yardım eder.’ Şüphe yok ki Allah yardıma muhtaç değildir, buna göre O, şu anlamı kastetmektedir: Siz Allah’ın dostlarına yardım ederseniz O’da size yardım eder. şu ayeti kerimenin manası da aynı mahiyettedir: ‘Seninle biat edenler Allah ile biat etmiş olurlar’ Aslında Allah ile biat (el sıkışma) olmaz, ancak Peygamber’in Allah nezdindeki değer ve mertebesinin yüceliği sebebiyle biati kendisine izafe etmiştir. İşte açıklamaya çalıştığımız ayette de münafıkların Allah dostlarına yönelik aldatma teşebbüslerini Cenabı Hak kendi zatına
nisbet etmiştir, çünkü onların
yüce yaratıcı nezdindeki mertebe ve değeri büyüktür…”
3
Şimdi daha iyi anlaşılmıyor mu Kur’an’da müminlerin ‘eşrefi mahlukat’ olarak nitelenmeleri.
Ancak unutmamalıyız ki insanı eşrefi mahlukat yapan tercihleri ve yaptıkları/yapamadıklarıdır.
Aynı şekilde tercihleri ve yaptıkları insanı ‘eşrefi safilin’e de indirebilir.
Not: ‘Tercih’ kelimesine dikkat isterim, gelecek derse buradan devam edebiliriz.