Dünyada giderek artan bir Çin ekonomisi sorunu endişesi ortaya çıktı. Kötümserlik yapmıyoruz. Verilerin özeti aşağıda ve artık tüm Dünya Çin verilerini biliyor. Çin’in durumu oldukça sorunlu. Çünkü Çin ABD’de global kriz başlayınca kendi kredi musluklarını açmıştı, bu doğru bir hamle idi ama sonunda muslukları kapatmayı unuttu. Son on yılda Çin’in toplam borç /GSYİH oranı yüzde 150 oranından yüzde 260 düzeyine çıkmış bulunuyor. Çin aslında dış âleme net kredi veren bir ülke. Ama bugün içerideki durum çok zor.
Çin’de kredi hızla artınca doğal olarak son iki yılda sorunlu krediler iki misline çıktı. Sorunlu krediler bankaların toplam kredilerinin yüzde 5.5 kadarına yükseldi. Yeni verilen borcun da, beşte iki kadarı da mevcut yani eski kredilerin faizlerini ödemeye gitmeye başladı. 2014 yılında 1000 en büyük Çin şirketinin yüzde 16 kadarı vergi öncesi kazançlarından daha fazla faiz borcu taşır duruma gelmiş. Özetle Çin artık giderek daha fazla krediyle daha az büyüme üretebiliyor. Artan sahtekârlık yatırımcılara en az 20 milyar dolara mal oldu. Ve 600 milyar dolar kadar sermaye ülkeyi terk etti. Büyümeyi desteklemek için de yöneticiler inşaat sektörünü şişirince de bir konut sektörü balonu ortaya çıktı. Sonuçta borç hâlâ ekonominin yani reel üretimin büyüme hızının iki misli hızla artmaya devam etmekte. Devletin eskiden yaptığı gibi finans sistemini kontrol edebilmesi de iyice zorlaştı. ! “Shadow banking” denen regülasyon dışı finansal faaliyet de son üç yılda her yıl yüzde 30 artar durumda. 2012 yılında bu tür finansman (shadow kredi ) toplam kredinin yüzde 4 kadarı iken 2015 ortasında toplam kredinin yüzde 16 kadarına çıkmış bulunuyor.
Çin yöneticileri bu durumları bildiği için bankaların kredilerinin mevduatlarının yüzde 75 oranını aşmaması için yıllar boyu düzenleme yapmıştı. Gene de kredinin mevduatın yüzde 100 kadarına artmasını pek engelleyemedi. Orta büyüklükteki bankalar bu sorunların temel kurbanı.
Bu veriler ve sorunlar artık Batı’da biliniyor. Normalde bu tür sorunlar ya zamanla finansal kriz üretir ya da sonunda büyüyememe sorunu yaratır.
Çin dünyanın ikinci büyük ekonomisi. Çin’in banka sistemi dünyanın en büyüğü. Banka sektörünün varlıkları global GDP’nin yüzde 40 kadarı. Geçen yıl sorun yaşanmasına rağmen, Çin hisse senedi borsası gene de 6 trilyon dolar kadar bir büyüklükte. Bu da ABD’den sonraki ikinci büyük borsa Çin’de demek. Bono piyasası ise 7.5 trilyon dolar ile dünyanın üçüncü büyüğü ve de hızla büyümeye devam ediyor.
Geçen yıl yuanda sadece yüzde 2 boyutundaki devalüasyon global hisse senedi piyasalarını perişan etmişti. Çin‘in hafifçe yavaşlaması bile global çapta emtia satıcılarını ciddi problemlere sokmuştu. Bu nedenle Çin’de gündeme gelecek ekonomik veya finansal bir kriz tüm dünya için büyük sorun olabilir. Çin talebinden faydalananlar perişan olur.
Bu yazdıklarımız dünyanın her yerinde biliniyor, konuşuluyor ve yazılıyor, istatistiki büyüklükler de biliniyor!