Sıcak gündemin içerisinde yaşarken esas meselelerin ihmal edilmesi, gündelik olanın gerisinde kalması oldukça sık rastlanan bir durumdur. Kültür konusunun gerektiği gibi üzerinde durulmayışı, zaman zaman resmi söylem içinde ‘kültürün önemli’ olduğunun hatırlatılması düzeyinde kalması, kısa zamanda görülmese de eninde sonunda kendisini daha ‘büyük bir mesele’ olarak gösterecek bir konudur.
Tarihsel olarak derin bir kültür geleneğine sahip bir toplum olmamızın bize kazandırdığı şeylerden haklı olarak bahsederiz. Kendi çağdaşlarına göre en büyük üniversitelere, en büyük kütüphanelere sahip olmuş olan, yalnızca bir-iki şehrindeki kütüphanelerde bulunan kitap sayısının Avrupa ülkelerinin tamamından fazla olduğu bilinen Selçuklu-Osmanlı birikimi derken kastedilen de bunlarla ilgilidir.
KİTAP BİLİNCİ
Nasıl olmuştur da kitaplı-kütüphaneli bir kültür geleneği giderek zayıflamış, kitap okuma oranları hızla düşen, okuması yazması kıtlaşan bir ülke haline gelinmiştir? Burada yaşadığımız toplumsal/kültürel değişmelerin rolünden elbette bahsetmek gerekir fakat ‘kitaplı bir toplumdan’ ‘şifahi bir topluma’ oradan medyatik/internet ortamına geçerek kitaptan ve düşünceden uzaklaşıp sosyal-medya sınırlarına çekilen bir toplum olma sürecine girilmiştir? Unutmayalım, bırakınız entelektüel bir muhit oluşturmayı vasat düzeyde aydın bile yetiştiremeyen toplumların esas sorunu kitaptan uzaklaşmaktır.
Kitap, hangi seviyede olursa olsun aynı zamanda bir düşünme sürecini içinde taşır; bu sebeple kitap okuyanların sayısının artması aynı zamanda düşünce sürecine giren insanların yeni fikirlere açılma imkânıdır. Bu bakımdan kitap yayıncılığı, kültürel yaratmanın imkânlarından biridir ve o olmadan diğerleri olamaz.
Burada meselenin farkında olarak yayıncılık dünyasında tarihi bir rol oynadığına inandığım bankalarımızın yaptığı önemli bir faaliyet olan yayıncılıktan bahsetmek isterim. İş Bankası kültür yayıncılığında bir öncü olarak çok hayati bir iş yapmaktadır. Türk İslam klasiklerinden, Batı klasiklerine uzanan bir kitap yayıncılığına oradan çağdaş düşünce hayatına dönük çok değerli kitapları arka arkaya düşünce hayatına sunması büyük bir görev anlayışıdır.
KÜLTÜR YOLU
Son yayınları arasında ünlü tarihçimiz Zeki Velidi Togan’ın ‘Umumi Türk Tarihine Giriş’ gibi klasik eserinin özenli tam baskısının yer aldığını görmek gerçekten hizmetin ciddiyetle devam ettiğini göstermektedir. İş Bankası Genel Müdürü Adnan Bali Bey’in çocuklar için sayısı milyonlara ulaşan kitap dağıtımı bilgisi tam da 23 Nisan Bayramı sonrası hatırlanması gereken bir olaydır.
Bu konuda başka bankaların özellikle yakın dönemde Yapı Kredi Bankası’nın da çok önemli yayıncılık faaliyetleri bulunmaktadır. Son olarak bu halkaya bir kamu bankasının Vakıf Bank’ın katılmasının ise ‘vakıf geleneğimize’ çok yakışmış olduğunu belirmek gerekir. Vakıf Bank imzasıyla arka arkaya okuyucuya sunulan birçok eserden yeri geldikçe söz etmek isterim. İşi para kazanmak olan bankaların, kültür olmadan ekonominin büyümesinin problemli olacağının bilicinde olmalarının önemli olduğunun da altı çizilmelidir.