OP. DR. CENGİZ DİBEKOĞLU
Kalın bağırsak dediğimiz organda yerleşmiş kötü huylu yani habis tümörler kalın bağırsak kanseri olarak bilinir. Kalın barsağın son kısmına yerleşmiş kanserlere de rektum kanseri denilir.
Kalın bağırsak kanserinin şikayetleri nelerdir?
Çoğu zaman hastalık ilerleyene kadar bulgu vermeyebilir veya şikayet yapmayabilir. Ancak şu belirtilere dikkat etmek gerekir; u Bağırsak hareketlerinde değişiklik (ishal- kabızlık gibi veya devamlı ishal veya kabızlık). u Makattan kırmızı renkli kanama veya büyük abdeste karışmış veya bulaşmış kan. u Karında şişkinlik, huzursuzluk ve nedensiz kramplar ve ağrılar. u Büyük abdest yaptıktan sonra tam rahatlayamamış olma hissi. u Yorgunluk (kalın bağırsaktümörleri yavaş yavaş kanayarak kansızlık yapar ve bu da çabuk yorulma çarpıntı gibi şikayetler yapabilir). u Nedensiz kilo kaybı.
Kalın bağırsak kanserinin nedenleri nelerdir?
Çoğu kanser türünde olduğu gibi kalın barsak kanserinin de nedenini tam olarak bilemiyoruz. Ama çoğunlukla polip şeklinde başlamaktadır. Yani kalın barsakda oluşan kanserlerin % 80 i öncelikle polip olarak karşımıza çıkar. Bu nedenle poliplere karşı mücadele edilmesi kalın barsak kanseri oluşumunu engelleyebilir.
Polip nedir?
Polip bağırsak içine doğru büyüyen mantar şeklinde yapısı ve sapı olan bazen de sapı olmayan uzanımlardır. Bunlar öncelikle iyi huylu oluşumlar olarak başlar ve zamanla kansere dönüşebilir. Poliplerde boyut kanser gelişimi açısından önemlidir. 1 cm den küçük poliplerde kanser olma ihtimali düşükken 2 cm üzerine çıkınca bu risk bazı durumlarda % 50 ye kadar çıkabilir.
Kalın bağırsak kanseri oluşumunu artıran risk faktörleri nelerdir?
İleri yaş ( kalın bağırsak kanserlerinin % 90’ı elli yaş sonrası insanlarda ortaya çıkar. Yani yaş ilerledikçe risk artar. u Daha önce bağırsaktan kanser geçirmiş olmak veya polip aldırmış olmak ikinci bir odakta kanser olması riskini artırır. u Ülseratif kolit gibi iltihaplı bağırsak hastalığı varlığı. u Ailede bağırsak kanseri geçirmiş yakınların varlığı. u Düşük lifli ve yüksek yağlı beslenme. u Hareketsiz yaşam. u Diabet varlığı. u Obezite. u Alkol kullanımı. u Karın bölgesinden daha önce alınmış ışın tedavisi (radyoterapi)
Hastalıktan korunmak için nasıl beslenelim?
Lifli gıdaların tüketimi çok önemlidir. Lifli gıdaların bağırsak sağlığı için en az günde 30 gram alınması önerilmektedir. Tüm sebze ve meyvalarda ve tahıllrda lif bol olarak bulunmaktadır.
Bol miktarda kalsiyumdan zengin diyet önerilmektedir (yoğurt ve süt ürünleri). u Tahıllı ekmek tüketimi koruyucu özelliklere sahiptir. u Aşırı yağlı yiyeceklerin ve rafine edilmiş gıdaların tüketilmemesi. u Meyve sebze ağırlıklı beslenme ve kırmızı et ve yağdan uzak durma ve kalsiyumdan zengin diet önerilir. u Kalsiyum ve folik asit takviyeleri kullanılabilir. u Fazla kilolardan kurtulma, egzersizler ve sigaranın bırakılması. u Belli aralıklarla check up yaptırmak.
Kanser tedavisinde neler yapılır?
Tedavide hastalığın durumuna ve evresine göre farklılıklar olabilir. Fakat ameliyat her zaman tedavinin ilk seçeneğidir. Ameliyat olabilecek durumdaki hastalar muhakkak içinde ameliyat olan bir tedavi planlamasına girerler. Bazen ameliyattan önce bazen da ameliyattan sonra kemoterapi ve radyoterapi tedaviye eklenir. Hastalığın yerine ve evresine göre ameliyat yöntemleri değişebilir. Cerrah bu tedavinin nasıl olacağına hastalığın ve hastanın durumuna bakarak karar verir. Tedavi erken evrelerde yapılırsa bu hastalıktan tamamen kurtulma şansı oldukça yüksektir. Tüm kanserlerde olduğu gibi geç kalınmadığında tedavi çok etkin ve yüz güldürücü olabilmektedir.