Okurlarımız hatırlarsa, ABD önce işsizlik yüzde 6.5 altına düşünce faiz arttıracağını belirtti, sonra da faiz arttırmayı, ABD ekonomisinde enflasyonun yüzde 2 düzeyine gelmesine endeksledi . Üstelik ABD’den gelen büyüme verileri de iyimserlik veriyordu.
Ancak son ABD ekonomisi verileri faiz artırımının daha ileriye kaydırılabileceğini gösteriyor.
Bir iki aydır önce enflasyon artmak yerine düşmeye başladı, şimdi de ABD 2014 son çeyreği büyümesi, tahminlerin aksine oldukça düşük gelerek faiz düşürme başlangıcı takvimini iyice ileri iter hale geldi. Bu hafta yayınlanan 2014 yılı son çeyreğinin ilk büyüme tahmini oldukça zayıftı. Tabii ki daha sonra yapılacak tahminler biraz daha iyi gelebilir. Fakat daha sonraki 2015 yılının ilk çeyreğinin de soğuk ve karlı iklim şartlarından da etkilenecek olması 2015 yılında reel büyüme konusunda şüpheleri arttırıyor.
Gerçeklere dönersek 2014 yılı birinci çeyrek yıllıklaştırılmış reel büyümesi kar kıyamet nedeni ile , yüzde eksi 2.1 olmuştu, ikinci çeyrek yüzde 4.6 ve üçüncü çeyrek yüzde 5.0 olarak tesbit edilmişti. Ancak 2014 yılı dördüncü çeyrek büyümesi yıllıklaştırılmış hesapla yüzde 2.6 olarak gerçekleşince de işler değişti. 2014 yılındaki şu andaki son oniki aylık toplam reel büyüme sayısı da yıllık sadece yüzde 2.5 düzeyinde kaldı.
Büyümeye en pozitif etki yapan faktörler özel tüketim ve stoka üretim oldu. Büyümeye az katkı yapan sektörler ise net ihracat ve kamu harcamaları idi. Özel tüketim, özel sektör yatırımı ve konut inşaatı bir arada düşünüldüğünde son çeyrekte bu üç faktörün büyümeye toplam etkisi yüzde 3.9 olarak gerçekleşti.
Dördüncü çeyrekte GSYİH fiyat endeksi ise yüzde sıfır arttı, yani sabit kaldı. Böylece nominal büyüme de dördüncü çeyrekte sadece (eşittir reel büyüme eksi enflasyon ) yüzde 2.5 arttı. ABD’nin 2015 ilk çeyrek büyümesi de geçen yıl olduğu gibi kar kıyamet nedeni ile bu yıl da kötü etkilenebilir. Ocak 2015 ayında henüz durumu bilmiyoruz. Ama aşağıdaki reel büyüme grafiği 2014 yılında mevsimlik etkinin ilk çeyrekte ne kadar kötü etki yaptığını gösteriyor.
Bu düşük büyüme durumunu ABD Merkez Bankasının faiz arttırma programını da etkileyecek ve daha ileri bir tarihe doğru kaydıracak bir faktör diye düşünmek gerek.
2009 yılından bu yana ABD yıllık reel büyümesi ortalama yüzde 2.3 olmuştu. 2014 yılında ise reel büyüme şu anda eldeki verilerle yıllık yüzde 2.5 ! 2015 için tahminler de yıllık yüzde 2.5- 3.0 arasında ! Bu durumda ABD Merkez Bankası 2015 yılındaki faiz arttırma politikasını 2015 sonuna doğru kaydırır. Hatta veriler çok zayıf gelirse de 2016 başına bile ittirebilir.
Unutmayalım ki Başkan Yellen sabırlı olacağız ve uluslar arası gelişmelere de bakacağız demişti. Avrupa ve Yunanistan sorunu nasıl çözülür, Suriye’de daha neler olur, petrol fiyatları düşük kalır mı yükselir mi, Ukrayna ile Rusya sorunu ne şekle girer gibi sorular da gelecek tahminlerini iyice zorlaştırıyor.