Kenan Gürbüz / AA
Muğla'nın Yatağan ilçesindeki Stratonikeia Antik Kenti'ndeki Selçuk Hamamı'nın kazısının büyük kısmı tamamlandı. Yaklaşık 700 yıllık geçmişe sahip Osmanlı hamamının tahrip olmasının önlenmesi amacıyla konservasyon çalışmasına başlandı.
Pamukkale Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim
Üyesi ve Stratonikeia Antik Kenti Kazı Başkanı Doç. Dr. Bilal Söğüt, AA
muhabirine yaptığı açıklamada, Selçuk Hamamı olarak bilinen yapının Osmanlı
dönemi köy meydanında bulunan yapılardan biri olduğunu söyledi.
Pamukkale Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümünden Yrd. Doç. Dr. Saim Cirtil
sorumluluğundaki bir ekibin buradaki çalışmaları takip ettiğini ifade eden Söğüt,
Evliya Çelebi'nin de burayı ziyaret ettiğinde gördüğü yapılardan birisinin de
yaklaşık 600 yıllık tarihi geçmişe sahip olan Selçuk Hamamı olduğunu belirtti.
Söğüt, ''Bu yapı Osmanlı Dönemi külliyesine ait yapılardan sadece
birisidir. Çünkü hamamın yanında, diğer Osmanlı dönemi yapıları ile birlikte
Şaban Ağa Camii vardır. 1984'e kadar Şaban Ağa Camii'nin altında çok büyük bir su
kaynağı vardı. Köy meydanına gelen insanlar bu kaynaktan hem su içerler hem de
burada namaz için abdest alırlardı. Bu kaynak suyu aynı zamanda hamamın su
ihtiyacını karşılamaktaydı. Caminin altından akan suyun 'tympanum' ile yukarı
seviyeye çıkarıldığını ve havadan kanalla hamama aktarıldığı düşünüyoruz'' diye
konuştu.
-Bölgede planı tam bilinen en erken Türk hamamı-
Hamamda bulunan sikke, seramik ve diğer mimari düzenlemelere göre yapının
14. yüzyılda (yaklaşık 700 yıl önce) inşa edilen beylikler hamamı olduğunun
anlaşıldığını bildiren Doç. Dr. Söğüt, ''Yapı plan olarak tam bilinmektedir.
Böylelikle bu bölgede planı tam bilinen en erken Türk hamamı görünümündedir.
Hamamın giriş-soyunmalık, ılıklık, sıcaklık, tıraşlık ya da temizlik ile birlikte
odunluk kısmına kadar her bölümü bulunuyor. Ayrıca ateşin yandığı ve üzerinde
suyun ısıtıldığı kazanın yerinin haricinde hem sıcak suyun hem de hamamı ısıtan
sıcak havanın dolaştığı bölümler görülebilmektedir. Hamamın duvarlarını ısıtmak
için pişmiş toprak boruların içinden sıcak hava dolaştırılarak yaklaşık 700 yıl
önce kalorifer sisteminin uygulandığını tespit ettik'' dedi.
Söğüt, Stratonikeia Antik Kenti'nde bulunan yazıtlar ve kalıntılardan
Roma Dönemi'nde 3 hamamın olduğu, bunlardan birisinin sadece kadınlara hizmet
verdiğinin bilindiğine işaret ederek, şu bilgileri verdi:
''Roma hamamlarından birisi bu Selçuk Hamamı'na yakın bir yerdedir.
Hamamda 2008'den beri çalışmalar yapılıyor. Hamamın kazısının büyük kısmı
tamamlandı. Şimdi hamamın daha çok tahrip olmasını önlemek amacıyla konservasyon
çalışmaları yapılıyor. Röleve çizimlerinin büyük bir kısmı bitirildi. Röleve
çalışmalarından sonra restitüsyon ve restorasyon çalışmaları tamamlanarak Muğla
Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'na bütün bir proje sunulacak. Buradan
onaylanacak projeye göre hamam restore ettirilecek. Hamamın girişinin üzerine
daha sonraki dönemde bir Türk evi yapılmıştır. Bu evi de aynı şekilde korumak
istiyoruz. Bu konuda güzel projeler hazırlatıyorum. En güzel projeyi kurula sunup
örnek bir restorasyon çalışmasının yapılmasını ve bunun benzeri olmayan bu güzel
kente yakışmasını istiyorum.''
Tarihi hamamın bir benzeri olmayan bölgenin en önemli ve planı tam
bilinen hamam yapısı olduğunu bildiren Söğüt, şöyle konuştu:
''Bu tarihi hamamı restore ettirmeyi ve hatta yakılarak bacasından
dumanın yükselmesini ve hamamı orijinal haline dönüştürmeyi düşünüyoruz. Böyle
bir yapıyı restore ettirecek bir şahıs ya da kurum olursa bunu memnuniyetle
karşılarız. Stratonikeia'daki benzer Osmanlı yapılarının tamamını aşama aşama
restore ettirmeyi istiyoruz. Stratonikeia'da antik dönemden her eseri aşama aşama
restore ettirmeye çalışıyoruz. Roma hamamı ile Türk hamamını eser anlamında ayrım
gözetmeksizin aynı hassasiyet ve titizlikte koruyoruz. Yapılan çalışmalar da
bunun en güzel örneği. Çünkü burası bütün dünyaya örnek olacak yaşayan bir tarih
kenti. Buradaki çalışmaların da örnek olmasını istiyoruz''