• $32,3846
  • 34,978
  • 2325.66
  • 9070.68
29 Kasım 2011 Salı 05:14 | Son Güncelleme:

Dünyanın en eski su kanalları belgeselleşti

Dünyanın en eski su kanalları belgeselleşti

Gazeteci-yazar Dursun Özden, Anadolu'daki dünyanın en eski su kanalları ve tarihi su yapılarını ''Anadolu Su Medeniyeti'' adı altında belgesel haline getirdi.

- Filiz Kınık -

Belgesel hakkında AA muhabirine açıklama yapan Özden, toplam 13 bölüm çekilen belgesel için Türkiye'nin 66 ilinde 6 ay boyunca araştırma yaptıklarını söyledi.
 
Çok zor koşullarda yaptıkları araştırmaların sonunda ortaya çıkan bulgu, bilgi ve belgeleri belgesel ile paylaşmayı amaçladıklarını dile getiren Özden, şunları kaydetti:

''Uzmanlar ve bilim adamları ile yaptığımız röportajlar ışığında, Anadolu coğrafyasında bulunan ve bir uygarlık köprüsü, bir mühendislik harikası olan dünyanın en eski su medeniyetini belgeledik. Mezopotamya ve Orta Anadolu başta olmak üzere, dünyanın en eski su kanalları, sarnıçları ve su yollarının tarihi izlerinin zamanımızdan 13 bin yıl öncesinden kalma olduğunu ortaya çıkardık. Bir uygarlık şaheseri olarak ayakta duran bu eserler ışığında, Sümerler, Hititler, Urartu, Doğu Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi tarihi su yapılarını keşfettik, belgeledik.''

Özden, belgesel ile bir kısmı hala kullanılan bu yapıların korunması, yaşatılması, tanıtılması ve su kullanım bilincinin yeniden kazanılması için, ilgililerin dikkatini çekmeyi ve stratejik önemi giderek artan su kaynaklarının ve su yollarının önemini vurgulamayı amaçladıklarını dile getirdi.

Anadolu'daki 'karız' gerçeğini ilk defa gündeme kendisinin getirdiğini belirten Özden, ''Atalarımız suyun olmadığı yerlerde çok uzaklardan su getirmişler. Dağlardan yer altına süzülen kar ve yağmur sularını bulmuşlar yerin altında. Binde 6 ile yüzde 1 arasında akar kot eğim hesabı yapmışlar yerin altında. Bu şekilde suları yaşam alanlarına taşımışlar. Bu yeraltı su kanalları sisteminin adına da karız demişler'' diye konuştu.

Özden, Türkiye'de bu amaçla 3 yıldır çalışma yaptığını ve karızları tespit ederek fotoğrafladığını ifade ederek, ''Uygur Türklerinde 6 bin yıl önce, İran'da 2 bin 500 yıl önce, Azerbaycan'da ve bunun bir bölgesi olan Nahcivan'da 1800 yıl önce izleri var bu yeraltı su kanalları sisteminin. Biz de araştırma yaparken dünyanın en uzun su yollarını belgeledik. Istranca Ormanları'ndan İstanbul'a uzanan 246 kilometre uzunluğunda su yollarını, bir de Mersin Silifke'de 115 kilometre uzunluğundaki yeraltı su kanalını belgeledik'' şeklinde konuştu.

Bu kanalların varlığının bilindiğini ama özelliklerinin bilinmediğini vurgulayan Özden, bu nedenle de inşaat mühendisleri, harita mühendisleri ve topoğraflarla birlikte ölçümler yaprak kanalların uzunluklarının ve derinliklerinin hesaplandığını ve belgelendiğini söyledi.

Su kullanımımın önemine de değinen Özden, şunları kaydetti:

''Bizim için önemli olan tarihi su yapılarının keşfedilmesi, korunması, ortaya çıkarılması, tanıtılması ve önemli bir kısmının da kullanıma açılmasını sağlamaktır. Biz araştırmalarımızda ekolojik denge, iklim değişikliği, bilinçsiz su kullanımı gibi nedenlerle suların giderek çekildiğini gördük. Mesela Konya Ovası'nda 1 yıl içerisinde 100 bin tane su kuyusu açıldı. Eskiden 20 metreden su çıkarken şimdi 110 metreden su çıkıyor. DSİ Bölge Müdürlüğünün verdiği bilgiye göre bu kuyuların 77 bin tanesi ruhsatsız ve kaçak kuyular. Bunlardan dolayı obruk denen çukurlar oluştu. Bunlar çok tehlikeli.''

Dursun Özden, ''Bir mühendislik ve matematik harikası olarak adlandırılan bu yeraltı su kanalları, su kemerleri, su metre, su saati, su terazisi, taksim, maksim, sarnıç, hamam ve sebil çeşmeler gibi tarihi su yapıları, bir sanat eseri olarak ilgi bekliyor'' dedi.

HD özellikte çekilen belgesel, bugün TRT'e seyirciyle buluşacak.

Tam 1,5 milyar... Dış kaynak akışı bu yıl da hız kesmedi
Tam 1,5 milyar... Dış kaynak akışı bu yıl da hız kesmedi

Tam 1,5 milyar... Dış kaynak akışı bu yıl da hız kesmedi

Bakan Uraloğlu tarih verdi: İki ili birbirine bağlayacağız
Bakan Uraloğlu tarih verdi: İki ili birbirine bağlayacağız

Bakan Uraloğlu tarih verdi: İki ili birbirine bağlayacağız

Murat Kurum, BAYKAR'ı ziyaret etti: Türkiye'nin geleceğine olan inancım arttı
Murat Kurum, BAYKAR'ı ziyaret etti: Türkiye'nin geleceğine olan inancım arttı

Murat Kurum, BAYKAR'ı ziyaret etti: Türkiye'nin geleceğine olan inancım arttı